Tek Yönlü Dairesel Yerlesim Problemi (TYDYP), n adet istasyonun tek yönde
hareket eden dairesel malzeme aktarma sistemi üzerindeki n konuma malzeme tasıma
maliyetlerini enküçükleyecek sekilde atanması problemidir. TYDYP’nin çözümünde
genel bir varsayım, dairesel sisteme parça giris ve çıkıslarının tek bir yükleme/bosaltma
(Y/B) istasyonundan yapılması olmasına ragmen sistemde n adet Y/B istasyonu olması
durumunu inceleyen az sayıda çalısmaya da rastlanmıstır. Bu doktora tezinde tek ve n
adet yükleme/bosaltma (Y/B) istasyonu içeren TYDYP’ni modelleyip çözen çalısmalar
incelenmis ve öncelikle TYDYP’nin bu temel seklinin çözümü için bir melez Genetik
Algoritma (GA) gelistirilmistir. Literatürden alınan test problemleri kullanılarak
yapılan denemeler, önerilen GA’nın problemin bu temel seklinin çözümünde literatürde
belirtilenlerden daha iyi sonuçlar verdigini göstermistir.
Kaynaklarda, bazı çalısmaların tek Y/B, digerlerinin de n adet Y/B istasyonu
içeren sistemler üzerinde yogunlasmıs oldugu ve tasarımda sadece tasıma maliyetleri
üzerinde duruldugu gözlenmistir. Oysa yükleme ve bosaltma istasyonlarının sayısı
arttırıldıgında, tasıma maliyetlerinin düsecegi, buna karsılık, yeni istasyonlar
kuruldukça da sabit maliyetlerin artacagı açıktır. Bu durumda sabit maliyetlerle,
degisken maliyetler arasında saglanacak bir ödünlesmeyle daha ekonomik çözümler
bulunması beklenebilir. Bu amaçla TYDYP, yükleme ve bosaltma istasyonu sayısının
belirlenmesi ve bunların dairesel sisteme yerlestirilmesi problemi ile birlestirilerek
genellestirilmistir. Daha sonra da temel model için gelistirilmis olan genetik algoritma
genellestirilmis probleme uyarlanarak, özel durumlara karsı gelen alt problemlerin
çözümüyle elde edilen sonuçlardan daha iyi bütünlesik sonuçlara ulasılmıstır.
Unidirectional circular layout problem (UDCLP) is an assignment problem in
which n stations are assigned to n candidate locations on a unidirectional circular
materials handling system so as to minimize the material handling costs. Although a
few studies dealing with n L/U stations are also found in the course of the literature
survey, a general trend in the modeling of this problem is to assume that each part enters
and exits the system at a unique load/unload (L/U) station. Modeling and solution
approaches to UDCLP are examined and a hybrid GA is developed to solve this basic
problem at the very beginning of this dissertation. Better quality solutions are obtained
by numerical experimentation on test problems taken from the literature.
Existing studies are mostly focused on two extreme cases, that is, on single and
n L/U station unidirectional circular layout problems. Additionally an emphasis on
handling costs is also observed in the literature. On the contrary an increase in the
number of L/U stations would lead to a decrease in handling costs together with a
parallel increase in fixed costs, leading to a break even point for a trade-off on the
number of L/U stations by balancing fixed and variable costs. So the model is
generalized by combining circular layout and allocation of L/U capability to stations
and including an investigation feature for optimum number of L/U stations. Then the
developed hybrid GA is adapted to the generalized model and even better solutions are
obtained for the generalized problem.
