Doğu Pontidlerde Eosen yaşlı volkanitler ve bunlarla ilgili alterasyonları yaygındır. Bunlardan birisi olan Hasandağ (Giresun) bölgesinde, yoğun olarak hidrotermal alterasyona uğramış Eosen yaşlı volkanik kayaçlar bulunmaktadır. Bölgedeki kayaçlar yaygın andezitlerden oluşur, bunu yanı sıra andezitik tüfler, feratomagmatik breşler (silisleşmiş andezit) ve granodiyorit-siyenogranit sokulumları da bulunmaktadır.
Çalışma sahasında silisleşme ve daha az oranda killeşme başlıca hidrotermal bozunma tiplerindendir. Silisce zengin hidrotermal akışkanlar kırık ve çatlaklar boyunca andezitin içine girerek kayacı silisleştirmişlerdir ve bunun sonucunda feratomagmatik breş ortaya çıkmıştır.
Petrografik olarak andezitik kayaçlarda silisleşme, plajiyoklasların killeşmesi ve amfibol ve biyotit minerallerinin demiroksitleşmesi oldukça yaygındır. Çalışma sahasının merkezinden dışa doğru silisleşme zonu, ileri arjilik (alunit ± kaolinit), arjilik (simektit±illit) ve propilitik zonların (klorit±serizit±kalsit) belirlenmesi ile silisleşme zonundan dışa doğru, yani taze andezitlere doğru, içten dışa doğru alunit±kaolinit miktarının azalması ve simektit±klorit±serizit±karbonat minerallerinin artması asidik bir hidrotermal aktivitenin etkisini göstermektedir. Hasandağ bölgesinde gerçekleştirilen jeolojik, mineralojik, petrografik ve jeokimyasal incelemeler sonucu, yörede gelişen hidrotermal alterasyonun mineralojik ve petrografik özelliklerini, alterasyon minerallerinin dağılımlarını ve oluşumlarını sağlayan bir alterasyon modeli geliştirilmiştir.
İnceleme alanı içerisinde birincil cevher minerallerinden pirit, altın ve nabit element cevherleşmeleri tanımlanmıştır. Piritler iki ayrı oluşum evresine sahiptir (1.evre’de, Pirit-1; 2.evre’de, Pirit-2 ve Pirit-3). Birinci evre kayaçla eş yaşlı, diğerleri cevherleşmenin (epitermal) evresinde oluşmuştur. Pirit 1-1000 mikron, altın 2-15 mikron, nabit elementler ise 1-20 mikron arasında ölçülmüştür. İkincil cevher minerallerinden götit ve lepidokrosite rastlanılmıştır.
Jeokimyasal incelemeler sonucunda, bölgedeki volkanik kayaçların andezit, bileşiminde oldukları belirlenmiştir. Kayaçların kondrite oranlanmış nadir toprak element dağılımları incelendiğinde, bazı feratomagmatik breş örnekleri hariç dağılımlar birbirine benzer ve paralel olup, orta derecede zenginleşmiş kaşık şekilli bir dağılım görülür.
The Eosen aged volcanics with accompanying hydrothermal alteration are wispread in the Eastern Pontide. One of these, the Hasandağ (Giresun) region, intensly hydothermally altered subvolcanics and volcanics. The basic footwall and hangingwall rocks are andesitic flows, andesitic pyroclastics, phreatomagmatic breccia, andesite dyke and granodiorite-syenogranite intrusions, respectiveley.
In the study area silisification and little portion argiliciations are the main hydrothermal alteration. Intense silisificeous hydrothermal fluids penetrate along the fracture resulting development of phreatomagmatic breccia.
Petrographly, silicification in andesitic flows, alteration of plagioclase and iron-oxide of amphibole and biotite are common. Development of silisification, advance argilisation (alunite±kaolinite), argilic (smectite±illite) and propillitic zones (chlorite±sericite±calcite) associated with alunite±kaolinite decrease and some chlorite±sericite±calcite minerals increase from center of the study area outward exhibit an acidic hydrothermal activity. The hypothesis of this activity was also supported by geological and geochemical determinations.
In the study area, pyrite, visible gold and native elements mineralisations has been determined. On the other hand pyrites has three mineralisation types (1. Type, Pyrite-1; 2. Type, Pyrite-2 and Pyrite-3). First type has same age with the host rock, the other types with the mineralisations are developed accompanied with epithermal activities. Pyrite crystals have 1-1000 micron, visible gold 2-15 micron, native elements 1-20 micron sizes. Hypogene minerals occur as goethite and lepidocrosite.
Based on geochemical analyses, these volcanics exhibit andesitic flows character. Chondrite-normalize REE paterns of the rocks (except phreatomagmatic breccia) exhibit similar and subparallel distribution, moderately enrichment, spoon-shaped curves.
Geological, petrographical, mineralogical and geochemical determination on Eosen aged volcanics and related hydrothermal alteration reveal an epithermal system.
