Özet:
Tip II diyabet artmış mortalite ve morbidite ile ilişkili önemli bir hastalıktır. Bu metabolik hastalık hedef dokulardaki insulin rezistansı ve pankreatik insulin salgılanmasındaki bozuklukların bir sonucudur. Diabetes mellitusun (DM) patogenezinde oksidatif stres de önemli bir role sahiptir.
Bu çalışmanın amacı, STZ-NA ile oluşturulan tip II diyabetik sıçanlarda, Stevia rebaudiana Bertoni yaprak ekstresi (SrB) ve N-Nitro-L-Arginin (L-NNA) ’in trigliserit, kolesterol ve HbA1c gibi biyokimyasal parametrelere, kan glukoz seviyesine ve diyabetin erken evresinde meydana gelen renal filtrasyondaki değişiklikleri belirlemekti. Bu çalışmada 2-3 aylık dişi Sprague-Dawley sıçanları kullanıldı. Her bir grupta 12 sıçan bulunan 7 grup oluşturuldu. Bu grupların 3’ü kontrol, 4’ü deney grubu olarak düzenlendi. Dört grupta, streptozotozin (STZ) ve nikotinamid’in (NA) sistemik olarak uygulanması ile diyabet uyarıldı. Diyabetin uyarılmasından 5-8 hafta sonra deneye başlandı. On beş gün boyunca diyabetik gruplar SrB, L-NNA ve SrB + L-NNA ile tedavi edildi. Deneyden sonra, eter anestezisi altında, karaciğer, pankreas ve böbrek dokuları, idrar ve kan örnekleri uygun teknikler kullanılarak toplandı.
Renal filtrasyondaki değişiklikler, idrar pH, idrar hacmi, serum kreatinin, idrar kreatinin ve kreatinin klerensi analiziyle belirlendi. Hücresel antioksidan savunma sistemindeki deşiklikler, glutatyon peroksidaz (GPx), süperoksit dismutaz (SOD) ve katalaz (CAT) gibi antioksidan enzimlerin eritrosit hemolizatında ölçülmesiyle belirlendi. Bununla birlikte serumda nitrik oksit sentaz (NOS) ve lipit peroksidasyonunun bir göstergesi olarak eritrosit hemolizatında malondialdehit (MDA) seviyesi ölçüldü.
Sonuçlarımız, uzun yıllardır Brezilya, Paraguay ve Hindistan’da diyabet tedavisinde kullanılan SrB bitkisinin, kan glukoz konsantrasyonunu düşürerek, renal filtrasyondaki değişiklikler, kan ve serum parametleri ve histolojik yapı üzerine olumlu etkilerinin olduğunu göstermiştir. L-NNA ise benzer etkilere sahip olmakla birlikte etkisi SrB’ye göre daha düşüktür.
Bu bulgular, SrB tedavisinin diyabette pankreatik - hücre bütünlüğünü koruyarak ve oksidatif stresi azaltarak koruyucu etkiye sahip olduğunu gösterir.
