Konjenital kalp hastalıklı çocuklarda anjiyogenezin biyokimyasal göstergesi olan VEGF ve MMP-9 düzeyleri ile BNP ilişkisinin değerlendirilmesi

Abstract

Konjenital kalp hastalıkları, gelişmiş tanı ve tedavi yöntemlerine rağmen doğum sonrası ilk bir yıl içersindeki ölüm nedenleri arasında önemli yer tutan bir hastalık grubudur. Özellikle konjenital kalp hastalıklarında gözlenen kronik hipoksi tablosu, bu hastalarda anormal kollateral damarların gelişimine yolaçan anjiyogenez için tetikleyici bir faktör olabilir.

Anjiyogenez, hipoksi ve iskemi durumlarında daha iyi kanlanma ve beslenme sağlaması nedeniyle istenen bir durum iken; oluşan kollateral damarların persistan özellikte bir soldan sağa şant oluşturması nedeniyle cerrahi tedavi başarısını azaltan bir morbidite faktörüdür. Çünkü anormal kollateral oluşumu kalbin hemodinamik yükünü artırmaktadır.

Anjiyogenezle ilgili biyokimyasal parametrelerin konjenital kalp hastalığı ve siyanozla ilişkilerinin bilinmesi, bu hastalık grubunda anjiyogeneze bağlı olarak oluşan faydalı ve zararlı etkilerin yönlendirilmesi yoluyla yeni terapötik yaklaşımların önünü açabilir. Ayrıca kalp yetmezliğinin biyokimyasal belirteci olarak rutin laboratuvar uygulamalarında son zamanlarda yerini alan BNP’nin anjiyogenik faktörlerle ve konjenital kalp hastalığındaki siyanozla ilişkisinin tespit edilmesi, bu parametrenin de tanı ve tedavi takibinde kullanımı ile ilgili bilgiler sağlayabilir.

Bu çalışmada, siyanotik ve asiyanotik konjenital kalp hastalıklı çocuklarda anjiyogenezle ilgili faktörlerden VEGF ve MMP-9 ile BNP düzeylerini araştırmayı ve sağlıklı kontrollerle karşılaştırmayı amaçladık.

11 siyanotik, 35 asiyanotik konjenital kalp hastası ve 29 sağlıklı çocukta yaptığımız çalışmada, plazma VEGF, MMP-9 ve BNP düzeyleri saptandı. Gruplar arasındaki farklılıklar ve siyanotik grupta kronik hipoksiyle bu parametrelerde meydana gelen değişim değerlendirildi.

Plazma VEGF düzeyleri siyanotik hasta grubunda, asiyanotik gruba ve sağlıklı kontrol grubuna göre anlamlı şekilde yüksek bulundu.(sırasıyla p<0.05, p<0.05). Asiyanotik grupta plazma VEGF değerleri sağlıklı kontrol grubundan yüksek olmasına rağmen, istatistiksel düzeyde anlamlılık saptanmadı.(p>0.05).

Asiyanotik ve siyanotik hasta gruplarında plazma MMP-9 düzeyleri sağlıklı kontrol grubuna göre yüksek bulunmasına rağmen istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmadı.(sırasıyla p>0.05, p>0.05 ). Plazma MMP-9 düzeyleri siyanotik ve asiyanotik hasta grupları arasında da anlamlı farklılık göstermedi. ( p>0.05).

Plazma BNP düzeyleri, siyanotik hasta grubunda, asiyanotik ve sağlıklı kontrol gruplarına göre anlamlı şekilde yüksek bulundu (sırasıyla p<0.05, p<0.05). Asiyanotik grup plazma BNP düzeyleri, saplıklı kontrol grubunda yüksek olarak tespit edilmesine rağmen istatistiksel olarak anlamlı farklılık yoktu. (p>0.05)

Plazma VEGF, MMP-9 ve BNP düzeyleri arasında her hasta grubunda ayrı ayrı korelasyon değerlendirmesi yapıldığında siyanotik grupta VEGF ve MMP-9 düzeyleri arasında anlamlı pozitif korelasyon tespit edildi. ( r=0.67, p<0.05)

Ayrıca siyanotik grup plazma VEGF düzeyleri ile arteriyel kan oksijen saturasyonları arasında anlamlı negatif korelasyon tespit edildi. (r=-0.69, p<0.05)

Bu bulgular, konjenital kalp hastalıklı çocuklarda anjiyogenez gelişimini gösterilmesi için VEGF ölçümünün iyi bir gösterge olduğunu, ayrıca plazma VEGF düzeylerinin hipoksinin derecesiyle orantılı olarak arttığını göstermektedir.

Anjiyogenez gelişimi için MMP gerekliliği daha önce yapılan çalışmalarda kesin olarak gösterilmiş olmasına rağmen, MMP-9 düzeylerinde anlamlı olmayan bir yükselme tespit edilmiştir. Bu durum, MMP salınım ve aktivitesinin hipoksi dışında birçok faktörden etkilenmesiyle ilişkili olabilir.

BNP düzeylerinde meydana gelen anlamlı yükselme, kronik hipoksinin BNP üzerine uyarıcı bir etkisi olabileceği hipotezini doğrulamaktadır.

VEGF, MMP-9 ve BNP düzeylerinin konjenital kalp hastalığında ve kronik hipoksi durumundaki değişimlerini doğrulamak için, bu parametreler üzerine etkili diğer faktörlerin elimine edildiği daha geniş hasta serilerinde çalışılması yararlı olacaktır.