Bu araştırmanın amacı; öğretmenlerde muhalif kimliğin oluşumunu ve
bu kimliğin yansımalarını pratik deneyimleri doğrultusunda nasıl anlamlandırdıklarını
keşfetmektir. Bu genel amaca yönelik öncelikle muhalif kimliğin oluşumunda etkili
olan faktörler ve sonrasında muhaliflik deneyimlerine katılımcılar tarafından yüklenen
anlamlar ile bunun pratik sonuçları araştırılmıştır.
Yöntem: Araştırmada nitel araştırma desenlerinden fenomenoloji tercih edilmiş tir. Pilot çalışma ve uzman görüşleri ile son şekli verilen görüşme soruları 20 katılımcı ya yöneltilmiş ve açık, eksen ve seçici kodlama süreçleriyle analiz edilerek bulgular
raporlanmıştır. Araştırmanın geçerlik ve güvenirliğinde veri ve araştırmacı çeşitlendir mesi ile yansıtıcı düşüncelerden yararlanılmış, araştırmacı etkisi ve etik ilkeler konu sunda gereken hassasiyet gösterilmiştir.
Bulgular: Araştırmada muhalif kimliğin oluşumunda rol oynayan başlıca faktör ler olarak; aile yapısı, sosyal çevre, karakter ve kişilik özellikleri, eğitim hayatı, meslek
hayatı ve üst faktörler göze çarpmıştır. Üst faktörlerin diğer etkenleri kapsayan yapısı
dikkat çekmiştir. Özellikle üst faktörlerin küresel etmenlerle birlikte kendi ideolojik
doktrinlerini dayatma ve hegemonya kurma, böylece üzerinde tahakküm kurduğu kitleyi
kendi konfor alanında tutma eğilimi taşıdığı söylenebilir. Bu tahakküm biçimlerinin
karakteristik özelliklerinde ise paternalizm izleri görülmektedir. Muhalif hareket ise bu
dayatmaya karşı tepki içinde ve ağırlıklı olarak savunma şeklinde bir görünüme sahiptir.
Bu karşı tepki paternalist ilişkinin toplumsal baskısına yönelik bir karşı duruş olarak da
nitelendirilebilir. Eleştirel pedagojinin bu noktada epistemolojik ve ampirik açıdan mu halif kimliğin biçimlenme mekanizması üzerinde olumlu etkileri bulunabilir. Özellikle
teorik temellere dayanan bir muhalif eylem biçimine katkı sağlayabilir.
2
Sonuç ve Öneriler: Sonuç olarak muhalif kimliğin gelişiminde üst faktörler ve
aile yapısı en etkili boyutlar olarak göze çarpmaktadır. Muhalif kitlenin sosyolojik, poli tik, kültürel ve ekonomik temellerini anlamada bütüncül yaklaşılması gerekmektedir.
Bu sebeple eleştirel pedagojinin ele aldığı temel konular etrafında bir tartışma zemininin
yaratılması, hem kimlik gelişimi anlamında muhalif öğretmenlere sağlam bir zemin
yaratırken, hem de muhalif eylem biçimlerinin sosyal ve politik geçerliğini sağlayabilir.
Bu doğrultuda araştırmacılara; eleştirel pedagoji alanında daha derinlemesine saha araş tırmaları yapmaları ve muhalif hareketlerin bu alan içindeki konumlarını açıklamaları,
uygulayıcılara ise; sendikal örgütlenmelerin gerektirdiği nitelikli eylemler vasıtasıyla
iktidar baskılarına direnç göstermeleri önerilebilir. Böylece iktidarın paternal tahakküm
biçimlerine hem teorik hem de pratik alanda güçlü bir karşı tepki söylemi geliştirilebilir
The purpose of this research is to discover the formation of dissident
identity in teachers and how they make sense of the reflections of this identity based on
their practical experience. For this general purpose, first of all, the factors affecting the
formation of the dissident identity were investigated. Then the meanings, which were
attributed by the dissent experiences of participants, and their practical results were in vestigated.
Method: In the study, phenomenology was preferred among qualitative research
designs. Interview questions, which were finalised after pilot study and expert opinions,
were directed to the 20 participants and analysed using open, axis and selective coding
processes then reported. In the validity and reliability of the study, data and researcher
diversification and reflective thoughts were utilised, and necessary sensitivity was
shown in terms of researcher effect and ethical principles.
Results: The main factors that play a role in the formation of dissident identity;
family structure, social environment, character and personality traits, educational life,
professional life and higher factors were outstanding. The structure of the higher
factors, including other factors, was noteworthy. In particular, it can be said that the
higher factors tend to impose their ideological doctrines together with global factors and
to establish hegemony, thus keeping the masses they dominate in their comfort zone.
The characteristic features of these forms of domination are traces of paternalism. On
the other hand, the opposition movement reacts to this imposition and has a
predominantly defensive appearance. This counter-reaction can also be described as a
counter-attitude towards the social pressure of the paternalist relationship. At this point,
critical pedagogy can have positive effects on the epistemological and empirical aspects
of the shaping mechanism of opposing identity. In particular, it can contribute to a form
of dissenting action based on theoretical foundations.
4
Conclusion and Suggestions: As a result, the most influential dimensions are
the most critical factors in the development of opposing identity and family structure.
The sociological, political, cultural and economic foundations of the opposing masses
need to be approached holistically. For this reason, creating a basis for discussion
around the critical issues addressed by critical pedagogy can both provide a solid basis
for dissident teachers in terms of identity development and provide social and political
validity of oppositional forms of action. In this direction; conducting in-depth field
research in the field of critical pedagogy and explaining the position of oppositional
movements in this field; it can be suggested to resist the pressure of power through the
qualified actions required by trade union organisations. Thus, a robust counter-discourse
discourse can be developed in both theoretical and practical fields to the forms of
paternal domination of power
