Küresel gelişmeler ve artan teknolojik ilerlemeler, toplumun ihtiyaç ve
beklentilerinde farklılıklara yol açmaktadır. Günümüz işletmeleri, salt ürün veya
hizmet sunmakla kalmayıp, toplumun ihtiyaçlarına da kayıtsız kalamayacaklarını
benimsemiş durumdadır. Toplumun beklentilerine duyarsız kalan bir işletmenin,
ticari ömrünün uzun olması beklenen bir durum değildir.
Türkiye’de sosyal sorumluluk alanındaki gelişim Avrupa ülkelerine oranla
daha düşük bir oranda seyir etmektedir. Avrupa ülkelerindeki kurumsal sosyal
sorumluluk endüstrisi ülke ekonomisine yılda 20 milyar dolar gelir sağlamaktadır.
Fakat Türk şirketleri bu pazarın %1 ‘inden daha düşük bir gelir oranına sahiptir
(KSSD, 2019). Ancak son yıllarda Kurumsal sosyal sorumluluk (KSS), Türk
kültürünün temelinde yer alan hayırseverliğin etkisi ile birlikte gelişmekte olan ve
işletmeler tarafından önem verilen bir performans alanı haline gelmiştir. Bu
bağlamda, Türk işletmelerinin kurumsal sosyal sorumluluk pazarında gelişim
göstermeye devam ederek, dünya pazarında daha etkin rol almaları mümkündür.
Türkiye’de bankaların kurumsal sosyal sorumluluğa yönelik çalışmaları ve katkıları
olduğu görülmektedir. Araştırmada, Türkiye’deki bankaların kurumsal sosyal
sorumluluk çalışmalarının Birleşmiş Milletler sürdürülebilir kalkınma hedefleri ve
vi
vi
kurumsal sosyal girişimler çerçevesinde analiz edilmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda
araştırmada kurumsal sosyal sorumluluk kavramına ilişkin açıklamalar ve
yaklaşımlara yer verilerek kurumsal sosyal sorumluluğun tarihsel gelişimi ele
alınmıştır. Kurumsal sosyal sorumluluk alanına ilişkin küresel ölçekte geliştirilmiş
olan standartlar, ilkeler, anlaşmalar ve modeller içerikleri ile birlikte açıklanmıştır.
Araştırmanın analiz kısmında kullanılan Birleşmiş Milletlere ait küresel kalkınma
hedefleri ve kurumsal sosyal girişim ilkeleri bankaların sosyal sorumluluk
çalışmaları ile örneklendirilerek sunulmuştur. Araştırma kapsamında Türkiye
Bankalar Birliği ve Türkiye Katılım Bankaları Birliği tarafından, 2019 yılı ilk üç
aylık dönem içerisinde ilan edilen; kamusal sermayeli mevduat bankaları,
Türkiye’de kurulmuş yabancı sermayeli bankalar, özel sermayeli mevduat bankaları,
yabancı sermayeli kalkınma ve yatırım bankaları, özel sermayeli kalkınma ve yatırım
bankaları ve katılım bankaları olmak üzere, 53 bankanın internet sitelerinde bulunan
467 KSS raporu, içerik analizi ile incelenmiştir. İkincil veri olarak elde edilen sosyal
sorumluluk çalışmaları, banka adı, banka türü, çalışma başlığı, proje adı, proje
faaliyet alanı, iştirakler, proje uygulama yılı, proje içeriği, projeye erişim linki
başlıkları altında kategorilere ayrılmıştır. Veri toplama aşamasında, yalnızca
bankaların internet adreslerinde bulunan veriler kaydedilmiştir. Elde edilen KSS
verileri, ‘’Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’’ ve ‘’Kurumsal
Sosyal Sorumluluk Girişimleri’’ (Kotler ve Lee, 2015) çerçevesinde bütüncül bir
yaklaşımla, değerlendirilmiştir.
Araştırma sonucunda bankaların ekonomi, sanat, turizm, aile, kültür, spor,
sosyal yardım, engelsiz yaşam gibi birçok beşeri alanda çalışmaları olduğu sonucuna
ulaşılmıştır. Türkiye’deki bankaların KSS çalışmalarının, kurumsal sosyal
sorumluluk ilkeleri çerçevesinde ele alındığında en çok hayırseverlik kapsamına
girdiği saptanmıştır. Bu çalışmalar Birleşmiş Milletler sürdürülebilir kalkınma
hedefleri çerçevesinde ele alındığında ise en çok eğitim alanında faaliyette
bulunulduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bankaların KSS çalışmaları analiz edilirken
dikkat çeken bir başka husus, bankaların sürdürülebilir çalışmalara önem
verdiklerinin görülmesidir. Araştırmada ayrıca, Türkiye’ de sosyal sorumluluk
alanında, bireysel katılım düşük düzeyde olduğu ve bireylerin gönüllü faaliyetlerde
yeterince yer almadığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen
sonuçlar, literatürde bankaların sosyal sorumluluk çalışmalarına ilişkin yer alan
vii
vii
araştırmalar ile kıyaslanarak yorumlanmıştır. Elde edilen bulgular bağlamında, KSS
alanına ilişkin yapılacak araştırmalara ve uygulamacılara yönelik önerilere yer
verilmiştir
Global developments and increasing technological advances lead to
differences in society's needs and expectations. Today's businesses have adopted that
they can not only offer products or services but also be indifferent to the needs of
society. It is not the case that a business that remains insensitive to the expectations
of society is expected to have a long commercial life.
The development of social responsibility in Turkey is at a lower rate than in
European countries. The corporate social responsibility industry in European
countries provides 20 billion dollars a year in revenue to the country's economy. But
Turkish companies have a lower income ratio than 1% of this market (KSSD, 2019).
Corporate social responsibility (CSR) is an area of importance in our country due to
its influence in philanthropy, which is the basis of Turkish culture. It is observed that
the banks, which are the first enterprises that come to mind when it is mentioned, are
working towards social responsibility. The aim of this study is to analyze the
Corporate Social Responsibility activities of banks within the framework of the
United Nations Sustainable Development Goals and corporate social initiatives. In
this context, explanations and approaches related to the concept of Corporate Social
Responsibility have been given and the historical development of Corporate Social
Responsibility has been discussed. The standards, principles, agreements and models
ix
ix
developed on a global scale in the field of corporate social responsibility are
explained together with their contents. The UN global development goals and
corporate social enterprise principles used in the analysis section of the research are
exemplified by the social responsibility studies of the banks and presented in detail.
The scope of the research announced by the Banks Association of Turkey and
participation Banks Association of Turkey, declared in the first quarter of 2019;
public-owned deposit banks established in Turkey, foreign-owned banks, private owned deposit banks, foreign-owned development and investment banks, privately owned development and investment banks and participation banks, including the
bank's CSR 53, 467 the study of the secondary data is obtained as found on internet
sites, was made into a chart.
CSR activities in the statements, bank name, bank type, work title, project
name, project areas of activity, ınvestments, year of project ımplementation, project
content, project, access link is divided into categories under the headings in detail.
During the data collection phase, only data from banks ' internet addresses was
recorded. CSR data were analyzed and interpreted in graphs with a holistic approach
within the framework of the UN sustainability goals and corporate social
responsibility initiatives. As a result of the research, it was concluded that banks
work in many humanities such as economy, art, tourism, family, culture, sports,
social assistance, life without disabilities. The CSR activities of the banks in Turkey
are considered to be the most philanthropic in the framework of corporate social
responsibility principles. When these studies are taken into consideration within the
framework of the United Nations sustainable development goals, it is concluded that
most work is done in the field of Education. Another point that draws attention when
analyzing the CSR studies of the banks is that it is seen that the banks attach
importance to sustainable studies. The study also concluded that individual
participation in the field of social responsibility in Turkey is low and individuals are
not adequately involved in voluntary activities. The results obtained within the scope
of the research were compared with the research on social responsibility studies of
banks in the literature and interpreted. Following the findings, evaluations were
given to assist with the scientific studies and research related to CSR field