Bir edebi eserde güzelin, doğrunun ve iyinin ne ve nasıl olduğuyla ilgili
sübjektif bir fikir üretme faaliyeti olan edebiyat eleştirisi, edebiyatın hayatiyetinin ve
gelişmesinin devamı konusunda çok önemli bir yere sahiptir. Devirler ve nesiller
değiştikçe edebi yaratıma hız veren hissiyat ve algılar da değişir ve bu değişmeler bir
devrin yahut bir neslin yarattığı edebiyat eserlerinin öncüllerinden ve ardıllarından az
veya çok farklılaşmasına yol açar. Bir edebiyat eseri biçim ve içerik olarak zamanın
ruhuyla doğrudan etkileşim halindedir. Ölü doğmamak için o ruha adapte olmak
mecburiyeti hisseder ve bir sanat sahası olarak da o ruhun teşekkülüne katkı verir.
Edebiyat eleştirisi, idrak edilen zamanda ve idrakin dışında kalan zamanlarda edebi
eserlerin değerini tespit ve tayin etmek çabasıdır.
Kimi tarih kitaplarında Milli Şef dönemi olarak adlandırılan 1938-1950 yılları
arası dönem Türkiye’de edebiyat dergiciliği ve edebiyat eleştirisi bakımından sayıca
verimli ancak nitelik ve süreklilik bakımından verimsiz bir dönemdir. II. Dünya
Savaşı’nın yarattığı iktisadi buhranın kâğıt fiyatlarında neden olduğu fahiş artış
ayrıca toplumdaki okuma yazma oranının düşüklüğü bu devirde yayımlanan
dergilerin birkaç istisna hariç kısa ömürlü olmasına yol açmıştır. Bu dergilerde
yayımlanan edebiyat eleştirisi yazılarının da yine birkaç istisna hariç akademik ve
kuramsal derinlikten mahrum olduğu söylenmelidir. Bu çalışmada bu yıllar arasında
yayımlanmış edebiyat dergilerindeki edebiyat eleştirisi yazıları devir, edebiyat
eleştirisi kavramı ve kaynak dergiler hakkında bilgi verildikten sonra şiir, roman,
hikâye, tercüme ve sanatta ve edebiyatta hümanizm başlıkları ekseninde incelenmiş
ve bu yazıların içerik, yöntem ve fikir bakımından sahip olduğu ortak noktalar ve
farklılıklar çerçevesinde yeniden yorumlanması amaçlanmıştır
Literary criticism is a subjetive opinion production activity about what and
how is right and good in literary work. It has a very important effect on the
sustainability of literature’s liveliness and development. As ages and generations
pass, the perception and feeling that promote literary creativity settle in an ongoing
change. This ongoing change puts a difference between the literary works of one
generation and its predecessors and successors. Including its form and content,
literature has direct interaction with the spirit of the times. To prevent still birth, it
needs to adapt to that spirit, and as a field of art, it even contributes to the formation
of that spirit. Literary criticism is an effort that aims to define and understand the
estimation of literary works in the time perceived and in the times out of perception.
The years 1938 to 1950 is addressed as the “Milli Şef” era by certain history
books. This era is rich in the number of literary magazine publication and literary
criticism, but it is poor in quality and sustainability of those publications. Because of
the extreme increases in paper prices triggered by the economic depression
originated from World War II as well as the low rate literacy at the time, most literary
magazines were unable to survive for long in this era. In this era most literary
criticism essays published in literary magazines were devoid of academic and
theorical depth. This study aims to analyze a sample of literary criticism essays
published in literature magazines between the aforementioned years. After
classifying these by knowledge of era, literary criticism concept and reference
magazines, the essays will be analyzed in titles of poetry, novel, story, translation
and humanism in art and literature. The study also aims to interpret essays in
conjunction with their content, method and the opinions they offer within the scope
of the different and common views they have
