İnsanoğlunun doğal ortamı olan çevre ile ilgili sorunlar, ilkçağlardan bugüne
mevcuttur. İnsan eliyle yapılan kirlilik ve tahribat, doğal ortamı yok olma boyutuna
getirmiştir. İnsanoğlunun çevreye karşı duyarlı ve bilinçli davranışlar içinde olması,
yapılan yanlışların bizlere ileride çevre bilincini oluşturup davranış olarak sergilemesi
ve günlük davranışlarının çevre üzerinde yaratacağı etkiler hakkında bilgi sahibi
olması için çevre eğitimin gereklidir.
Çevre ve sorunları, araştırmacılar tarafından da yoğun şekilde çalışılan bir alandır.
Literatürdeki çevre ve sorunlarına yönelik çalışmalarda daha çok öğrencilerin ve
öğretmenlerin çevreye yönelik farkındalıkları ve tutumları incelenmiş, yetişkin
bireyler olarak çalışma hayatında yer alanlara yönelik özellikle çevre ve sorunları
hakkındaki biliş düzeylerinin incelendiği herhangi bir çalışmaya rastlanmamıştır.
Bu araştırmada çalışanlarının çevre konusundaki mevcut bilgi ve bilinç düzeyleri
incelenerek insanların çevre koruma konusunda farkındalık sahibi olmaları ve gelecek
kuşaklara daha yaşanabilir bir çevre bırakabilmek için çözüm önerileri geliştirmek
amaçlanmıştır. Bu çerçevede literatürden alınan ve araştırmanın amacına uygun olarak
geliştirilen bilinç düzeyi ölçeği (BDÖ) ve bilgi düzeyi soruları Eskişehir Organize
Sanayi Bölgesi (OSB)’nde görev yapan 524 çalışana uygulanmıştır. Çalışanların çevre
korumaya yönelik algılarının gruplandırılması amacıyla 25 maddeden oluşan BDÖ,
Açıklayıcı Faktör Analizine (AFA) tabi tutulmuştur. AFA ile elde edilen 5 faktörün
çok boyutlu bir yapısal model oluşturup oluşturmadığı Doğrulayıcı Faktör Analizi
(DFA) ile incelenmiştir. Yapısal geçerliliği belirlenen model, çeşitli demografik
ii
özelliklere göre farklılıklarının belirlenmesi amacıyla karşılaştırma analizlerine tabi
tutulmuştur. Verilerin analizleri sonucunda; yaş değişkeni itibariyle bireysel
sorumluluk bilinci boyutunda, genel çevre problemleri hakkında farkındalık ve çevre
sorunlarının farkındalığına yönelik tutum boyutlarında tecrübeli çalışanların
algılarının pozitif yönde daha yüksek olduğu görülmüştür. Eğitim düzeyi açısından ise
bireysel sorumluluk bilinci ve çevre sorunlarının farkındalığına yönelik tutum
boyutlarında lise mezunlarının lisans mezunlarına kıyasla algılarının daha yüksek
olduğu ortaya çıkmıştır. Çalışma sonucunda çalışanların bilgi düzeylerin iyi olmasına
karşın bilinç düzeyinin genç yaştaki çalışanlarda daha düşük olduğu gözlemlenmiştir.
Çalışanların çevre konusunda sahip olduğu bilgi düzeylerinin incelendiği
çalışmadan elde edilen bulguların gerek çalışanlar gerekse diğer bireyler tarafından
değerlendirilmesinin, toplumda olumlu değişim ve iyileştirmelerin oluşumuna katkı
sağlayacağı düşünülmektedir
Problems related to the environment, which is the natural environment of human
beings, exist since ancient times. Human-made pollution and destruction have brought
the natural environment to extinction. Environmental education is necessary for human
beings to be sensitive and conscious behaviors towards the environment, to make us
aware of the mistakes made in the future and to exhibit them as behavior and to have
information about the effects of daily behaviors on the environment.
The environment and its problems are an area that is studied intensively by
researchers. In the literature, students 'and teachers' awareness and attitudes towards
the environment and their problems were examined.
In this research, the current knowledge and awareness of the employees about the
environment is examined and it is aimed to develop solutions for people to be aware
of environmental protection and to leave a more livable environment for future
generations. In this context, the consciousness level scale (BDI) and knowledge level
questions obtained from the literature and developed according to the purpose of the
study were applied to 524 employees working in Eskişehir Organized Industrial Zone
(OIZ). In order to group employees' perceptions of environmental protection, BDI,
which consists of 25 items, was subjected to Explanatory Factor Analysis (EFA).
Corrective Factor Analysis (CFA) was used to determine whether 5 factors obtained
iv
by AFA form a multidimensional structural model. The structural validity of the model
was subjected to comparative analysis in order to determine the differences according
to various demographic characteristics. As a result of data analysis; As per the age
variable, it is seen that the perception of experienced employees is higher in the
dimensions of individual responsibility awareness, awareness about general
environmental problems and attitude towards awareness of environmental problems.
In terms of education level, it was found out that high school graduates had higher
perceptions of individual responsibility awareness and attitude towards environmental
problems compared to undergraduate graduates. As a result of the study, it was
observed that although the level of knowledge of the employees was good, the level of
consciousness was lower in the younger employees.
It is thought that evaluating the findings obtained from the study, which examines
the level of knowledge of the employees about the environment, by both employees
and other individuals will contribute to the formation of positive changes and
improvements in the society
