Bu araştırmanın temel amacı, 2019-2020 Eğitim Öğretim yılında Eskişe hir’de görev yapan sınıf öğretmenlerinin dijital okuryazarlık yeterlilik algılarını belirle mek ve belirli değişkenlere göre karşılaştırmalı olarak incelemektir.
Yöntem: Araştırmada karma yöntem kullanılmış; veriler nicel bulgular için
Acar (2015) tarafından geliştirilen Dijital Okuryazarlık Değerlendirme Ölçeği ile nitel
bulgular için yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Araştırmanın nicel çalışma
grubunu, 2019-2020 öğretim yılında Eskişehir ilinin merkez ilçeleri Tepebaşı ve Odun pazarı ile Seyitgazi, Sarıcakaya, Mihalgazi ilçelerinde veri toplama aracını gönüllü ola rak doldurmayı kabul eden 60 okuldan 733 sınıf öğretmeni oluşturmuştur. Araştırmanın
nitel boyutunda ise yapılandırılmış görüşme formuna cevap vermeyi kabul eden 7 sınıf
öğretmenine ait veriler yer almaktadır. Dijital Okuryazarlık Değerlendirme Ölçeği, 41
maddeden ve Temel Araç ve Ortam Bilgisi, Farkındalık, Güvenli Katılım, Bağlamsal
Kullanım ve Dijital Kimlik Yönetimi olmak üzere beş boyuttan oluşmaktadır. Araştır maya ait nicel veriler, SPSS 21 programında t-testi ve ANOVA istatistikleri ile çözüm lenmiştir. Nitel veriler betimsel analiz yöntemi ile çözümlenmiş, araştırma soruları ile
ilişkilerine göre yorumlanmıştır.
Bulgular: Araştırma bulgularına göre sınıf öğretmenlerinin dijital okuryazarlı ğın farklı yeterlik alanlarından kendilerini Çok Yeterli olarak algıladıkları ve bu yeterlik
alanlarına büyük oranda hakim oldukları belirlenmiştir. Sınıf öğretmenlerinin dijital
okuryazarlık seviyeleri ile yaşları, cinsiyetleri, öğrenim durumları, meslekteki kıdemle ri, kişisel bir bilgisayara sahip olma durumları, sürekli internet bağlantısına sahip olma
durumları, eğitim öğretimde kullandıkları teknolojilere/ uygulamalara ve aldıkları tek nolojik eğitimi arasında anlamlı farklılıklar vardır. Ancak okuttukları sınıf düzeyi, diji tal okuryazarlık seviyeleri üzerinde etkili bir faktör değildir.
2
Sonuç ve Öneriler: Dijital Okuryazarlık Yeterliliği Ölçeğinin beş alt boyutunun
tamamından alınan puanlara göre sınıf öğretmenlerinin dijital okuryazarlıkları çok ye terlidir. Sınıf öğretmenlerinin yaşlarının azaldıkça dijital okuryazarlık seviyelerinin art tığı, sayısal olarak bu çalışmaya katılan erkek öğretmen sayısı kadın öğretmenlere göre
az olmasına rağmen erkek öğretmenlerin dijital okuryazarlık seviyeleri kadın öğretmen lerden daha yüksek bulunmuştur. Sınıf öğretmenlerinin mezuniyet durumları değiştikçe
yani öğrenim görülen yıl arttıkça dijital okuryazarlık seviyesi de artmaktadır. Yüksek
lisans ve doktora mezunu öğretmenlerin dijital okuryazarlık seviyeleri, lisans ve önli sans mezunu öğretmenlerden yüksek bulunmuştur. Sınıf öğretmenlerinin mesleklerin deki hizmet yılları arttıkça dijital okuryazarlık seviyeleri düşmektedir. Okuttukları sınıf
düzeyi, sınıf öğretmenlerinin dijital okuryazarlık seviyelerinin yüksek ya da düşük ola rak değerlendirilmesine doğrudan sebep olmamaktadır. Kişisel bir bilgisayara sahip
olan, bilgisayarında ve cep telefonlarında internet bağlantısına sahip olan sınıf öğret menlerinin dijital okuryazarlık seviyeleri, sahip olmayanlardan yüksek bir seviyede
çıkmıştır. Dijital okuryazarlık seviyesi yüksek olan sınıf öğretmenleri daha çok ve daha
farklı teknolojik araç ve uygulama kullanma eğilimindedir. MEB tarafından düzenlenen
hizmet içi eğitim kurslarına ve özel kurumların açtığı teknoloji eğitimi kurslarına katılan
sınıf öğretmenlerinin dijital okuryazarlık seviyeleri hiç kursa katılmayanlardan yüksek
çıkmıştır. Kendi dijital okuryazarlık seviyesini artırmak isteyen sınıf öğretmenlerine,
MEB, üniversiteler ve sivil toplum kuruluşları tarafından web 2.0 araçlarının kullanımı
ve teknolojinin sınıf ortamına entegrasyonu konuları öncelikli olmak üzere hizmet yılı
ve kadın sınıf öğretmenlerine pozitif ayrımcılık yapılarak kurslar verilmelidir. EBA ve
benzeri uygulamaların niteliği ve sayısı artırılmalı, lisansüstü eğitim özendirilmelidir
The main purpose of this research is to determine the digital literacy
proficiency perceptions of primary school teachers working in Eskişehir in the 2019-
2020 academic year and to compare them according to certain variables.
Method: The mixed method was used in the research; the data were collected
using the Digital Literacy Assessment Scale developed by Acar (2015) for quantitative
findings and a structured interview form for qualitative findings. The quantitative wor king group of the study consisted of 733 classroom teachers from 60 schools that agreed
to fill the data collection tool voluntarily in the central districts of Eskişehir, Tepebaşı
and Odunpazarı and Seyitgazi, Sarıcakaya, Mihalgazi districts in the 2019-2020 acade mic year. In the qualitative dimension of the research, there are data belonging to 7 class
teachers who agreed to fill in the structured interview form. The Digital Literacy As sessment Scale consists of 41 items and consists of five dimensions: Basic Tool and
Environment Knowledge, Awareness, Safe Participation, Contextual Use and Digital
Identity Management.Quantitative data of the research were analyzed in SPSS 21 prog ram with t-test and ANOVA statistics. Qualitative data were analyzed with descriptive
analysis method and interpreted according to their relationship with research questions.
Results: According to the findings of the research, it was determined that the
primary school teachers perceive themselves as very sufficient from the different com petence areas of digital literacy and that they dominate these competence areas to a
great extent. There are significant differences between the digital literacy levels of pri mary school teachers and their age, gender, educational status, seniority in the profes sion, possession of a personal computer, constant internet connection, technologies /
practices used in education and technological education. However, the level of class
they teach is not an effective factor on digital literacy levels.
4
Conclusion and Suggestions: According to the scores obtained from all five
sub-dimensions of Digital Literacy Proficiency Scale, digital literacy of primary school
teachers is very sufficient. Although digital literacy levels increase as the age of primary
school teachers decreases and numerically the number of male teachers participating in
this study is lower than female teachers, digital literacy levels of male teachers were
found higher than female teachers. As the graduation status of primary school teachers
changes, that is, the year of study increases, the level of digital literacy increases. The
digital literacy levels of graduate and doctorate graduate teachers were higher than that
of undergraduate and associate degree teachers. As the years of service in the professi ons of the primary school teachers increase, the digital literacy levels decrease. The le vel of class they teach does not directly cause the classroom teachers to evaluate their
digital literacy levels as high or low. The digital literacy levels of primary school teac hers, who have a personal computer and have internet connection on their computers
and mobile phones, have risen from those who do not. The primary school teachers with
a high level of digital literacy tend to use more and more different technological tools
and practices. The digital literacy levels of the primary school teachers who attended in service training courses organized by MEB (Ministry of National Education) and tech nology training courses opened by private institutions were higher than those who did
not attend the course at all. Primary school teachers who want to increase their level of
digital literacy should be given courses by the Ministry of National Education, universi ties and non-governmental organizations on the use of web 2.0 tools and the integration
of technology into the classroom environment. In these courses, positive discrimination
should be applied to the primary school teachers who have more years of service and
female primary school teachers. The quality and number of EBA and similar applicati ons should be increased and postgraduate education should be encouraged
