Bu araştırmanın amacı üniversitelerde görev yapan öğretim elemanlarının
bilinçli farkındalık, profesyonellik, iş doyumu ve örgütsel bağlılık algıları arasındaki ya pısal ilişkileri gösteren teorik modelleri sınamaktır. Bu amaçla bilinçli farkındalık, pro fesyonellik, iş doyumu ve örgütsel bağlılık ile ilgili alanyazından yararlanılarak oluşturu lan üç model sınanmıştır.
Yöntem: Araştırma evrenini, 2018-2019 eğitim-öğretim yılında Eskişehir Büyük şehir Belediyesi sınırları içindeki devlet üniversitelerinde görev yapan öğretim elemanları
oluşturmaktadır. Araştırmanın çalışma grubu, oransız küme örnekleme yöntemiyle seçil miş, 3 farklı üniversitede görev yapan 899 öğretim elemanından oluşmaktadır. Araştır manın verileri Bilinçli Farkındalık Ölçeği, bu çalışma içinde araştırmacı tarafından geliş tirilen Akademisyenler için Profesyonellik Ölçeği, İş Doyumu Ölçeği ve Örgütsel Bağlılık
Ölçeği ile toplanmıştır. Verileri çözümlemek için korelasyon, ölçeklerin yapı geçerlikle rini belirlemek için açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi ve oluşturulan yapısal eşitlik
modellerinin test edilmesi amacıyla yol analizinden faydalanılmışıtır.
Bulgular: Üniversitelerde görev yapan öğretim elemanlarının profesyonellikleri nin ve bilinçli farkındalıklarının öğretim elemanlarının iş doyumlarını; iş doyumunun da
öğretim elemanlarının örgütsel bağlılıklarını etkilediği varsayımıyla oluşturulan birinci
modelin uyum iyiliği değerleri bu modelin kabul edilebilir bir model olduğunu gösterme diğinden dolayı birinci modelde oluşturulan yapıdan vazgeçilmiştir. Öğretim elemanları nın bilinçli farkındalıklarının profesyonelliği; profesyonelliğin ise iş doyumunu ve örgüt sel bağlılığı etkilediği düşüncesiyle oluşturulan ikinci yapısal modelin de uyum iyiliği
değerlerinin kabul edilemez oluşu sebebiyle ikinci modelde oluşturulan yapıdan da vaz geçilmiştir. Öğretim elemanlarının bilinçli farkındalıklarının profesyonelliği; profesyo nelliğin ise iş doyumunu, iş doyumunun da örgütsel bağlılığı etkilediğini ifade eden
2
üçüncü yapısal modelin doğrulanması sonucunda öğretim elemanlarının bilinçli farkın dalık algılarının profesyonellik algılarını olumlu yönde etkilediği, profesyonellik algıla rının iş doyumu algılarını olumlu yönde etkilediği, iş doyumu algılarının da örgütsel bağ lılık algılarını olumlu yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca öğretim elemanları nın bilinçli farkındalık algılarının, profesyonellik algıları üzerinden iş doyumu algılarını
ve örgütsel bağlılık algılarını olumlu yönde etkilediği görülmüştür.
Sonuç ve Öneriler: Araştırma sonucunda öğretim elemanlarının bilinçli farkın dalık sahibi olmalarının profesyonellik düzeyleri üzerinde olumlu anlamda etkili olarak
iş doyumu ve örgütsel bağlılık düzeylerine katkı sağladığı görülmüştür. Öğretim eleman larının bilinçli farkındalıklarının olumlu etkileri profesyonellik düzeylerini de yükselte rek iş doyumları ve örgütsel bağlılıkları üzerinde etkili hale gelmektedir. Bu bağlamda,
öğretim elemanlarının bilinçli farkındalıkları ve profesyonellikleri eğitimin kalitesinin de
yüksek olabilmesi adına önem taşımaktadır. Öğretim elemanlarının bilinçli farkındalık ve
profesyonellik alanlarında bilinçlendirilmeleri ve bu süreçte kurumsal olarak mesleki ge lişimlerinin desteklenmesi gereklidir. Pozitif örgütsel davranış alanında değer kazanan
bilinçli farkındalık ve profesyonellik kavramlarının farklı düzeydeki eğitim kurumların daki durumunun incelenmesine ve bu kavramların diğer örgütsel çıktılarla ilişkilerinin
değerlendirilmesine yönelik nitel ve nicel çalışmalar yapılabilir
The aim of this research is to test the theoretical models formed to ex plain structural relations between the perceptions of academicians of mindful awareness,
professionalism, job satisfaction and organizational commitment. For this purpose, three
models, which include mindful awareness, professionalism, job satisfaction and organi zational commitment, were formed based on the literature review and tested.
Method: The population of the research involves the academicians who were
working in the public universities within the frontiers of Eskisehir city during 2018-2019
academic years. The study group consists of 899 academicians who were employed in 3
different universities, selected by disproportionate cluster sampling method. The research
data were collected through Mindful Awareness Scale, Academicians’ Professionalism
Scale, which was developed by the researcher within this study, Job Satisfaction Scale
and Organizational Commitment Scale. Correlation analysis was held to analyze the data,
explanatory and confirmatory factor analysis were carried out to determine the structural
validity of the scales, and Path analysis was used to test the structural equation models.
Results: The goodness of fit indices of the first model, which had been formed by
assuming that academicians’ mindful awareness and professionalism perceptions affect
academicians’ job satisfaction perceptions; academicians’ job satisfaction perceptions af fect academicians’ organizational commitment perceptions, showed that the model was
not acceptable. The goodness of fit indices of the second model, which had been struc tured by thinking that academicians’ mindful awareness perceptions affect their profes sionalism perceptions; the academicians’ professionalism perceptions affect their job sat isfaction and organizational commitment perceptions, showed that the model was not ac ceptable, either. Therefore, the first and the second models of the study were aborted. As
a result of the fact that the third model of the study, which had been structured assuming
4
that academicians’ mindful awareness perceptions affect their professionalism percep tions; academicians’ professionalism perceptions affect their job satisfaction perceptions
and academicians’ job satisfaction perceptions affect their organizational commitment
perceptions, was validated and it was observed that academicians’ mindful awareness
perceptions affect their professionalism perceptions positively, academicians’ profession alism perceptions affect their job satisfaction perceptions positively and also academi cians’ job satisfaction perceptions affect their organizational commitment perceptions
positively. Furthermore, it was observed that academicians’ mindful awareness percep tions affect their job satisfaction and organizational commitment perceptions via their
professionalism perceptions.
Conclusion and Suggestions: As a result of the research, it has been observed
that the mindful awareness of the academicians contributes to the levels of their job sat isfaction and organizational commitment by having a positive effect on the level of pro fessionalism. The positive effects of the mindful awareness of academicians increase their
professionalism levels and become effective on their job satisfaction and organizational
commitment. In this context, the mindful awareness and professionalism of academicians
are important for the quality of education. It is necessary to raise the awareness of aca demic staff in the fields of conscious awareness and professionalism and to support their
professional development institutionally in this process. Qualitative and quantitative stud ies can be conducted to examine the status of conscious awareness and professionalism,
which gain value in the field of positive organizational behavior, in different educational
institutions, and to evaluate the relationship of these concepts with other organizational
outcomes
