Bu araştırmanın amacı, üniversite hazırlık öğrencilerinin bilişsel esneklik
ve yabancı dil öğrenme motivasyonlarının yabancı dil kaygısını yordayıcı rolünün
incelenmesidir. Çalışmada yabancı dil kaygısı bağımlı değişken, bilişsel esneklik ve
yabancı dil öğrenme motivasyonu bağımsız değişkendir.
Yöntem: Bu araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama deseni
ve kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırma, 2018-2019 eğitim
öğretim yılı bahar döneminde Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Yabancı Diller
Bölümünde uygulanmıştır. Araştırmanın örneklemi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
Yabancı Diller Bölümünde İngilizce hazırlık eğitimi almakta olan 99 kadın ve 215 erkek
toplam 314 hazırlık sınıfı öğrencilerinden oluşmaktadır. Araştırmanın ölçme araçları
olarak; Horwitz, Horwitz ve Cope (1986, s.128) tarafından geliştirilen, Aydın (1999,
s.136) tarafından Türk dili ve kültürüne uyarlanan Yabancı Dil Sınıf Kaygısı Ölçeği;
Dennis ve Wal (2010, s.245) tarafından geliştirilen, Gülüm ve Dağ (2012, s.221)
tarafından Türk dili ve kültürüne uyarlanan Bilişsel Esneklik Envanteri; Griffiths ve
Özgür (2013, s. 1109-1114) tarafından geliştirilen Yabancı Dil Öğrenme Motivasyon
Ölçeği ve kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Araştırmanın amacı doğrultusunda elde
edilen veriler t testi, varyans, korelasyon ve hiyerarşik regresyon istatistiği ile analiz
edilmiştir.
Bulgular: Üniversite hazırlık öğrencilerinin yabancı dil kaygısı, bilişsel esneklik
ve yabancı dil öğrenme motivasyonlarının cinsiyet ve üniversite sınav puan türüne göre
farklılaşıp farklılaşmadığını saptayabilmek için bağımsız örneklem t testi uygulanmıştır.
Yabancı dil kaygısı ve yabancı dil öğrenme motivasyon düzeylerinin kadın öğrenciler
lehine anlamlı biçimde daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmış, bilişsel esneklik
2
düzeyinde iki cinsiyet arasında anlamlı bir farklılık saptanmamıştır. Üniversite sınav puan
türü incelendiğinde, eşit ağırlık ve sayısal puan türlerinden sınava giren öğrenciler
arasında yabancı dil kaygısı ve bilişsel esneklik düzeylerinde anlamlı bir farklılık
saptanmamış, yabancı dil öğrenme motivasyonu ile ilgili olarak eşit ağırlık puan türünden
sınava giren öğrencilerin motivasyon düzeylerinin sayısal puan türünden sınava giren
öğrencilerden daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. İngilizce hazırlık eğitimi almakta olan
öğrencilerin yabancı dil kaygısı, bilişsel esneklik ve yabancı dil öğrenme
motivasyonlarının yabancı dil seviyelerine göre farklılaşıp farklılaşmadığını
saptayabilmek için tek yönlü varyans analizi (ANOVA) uygulanmıştır. Analiz
sonuçlarına göre, öğrencilerin yabancı dil kaygısı, bilişsel esneklik ve yabancı dil
öğrenme motivasyonları yabancı dil seviyelerine göre farklılık göstermemiştir.
Araştırmada üniversite hazırlık sınıfı öğrencilerinin bilişsel esneklik ve yabancı
dil öğrenme motivasyonunun yabancı dil kaygısını anlamlı bir biçimde yordayıp
yordamadığını belirlemeden önce yabancı dil kaygısı ile bilişsel esneklik ve yabancı dil
öğrenme motivasyonları arasındaki ilişkiyi saptayabilmek için korelasyon analizi
uygulanmıştır. Analiz sonuçlarına göre, yabancı dil kaygısı ile bilişsel esneklik arasında
negatif yönlü, benzer şekilde yabancı dil kaygısı ile yabancı dil öğrenme motivasyonu
arasında da negatif yönlü anlamlı ilişki belirlenirken, bilişsel esneklik ile yabancı dil
öğrenme motivasyonu arasında pozitif yönlü anlamlı ilişki belirlenmiştir. Bilişsel
esneklik ve yabancı dil öğrenme motivasyonunun yabancı dil kaygısını anlamlı bir
biçimde yordayıp yordamadığını belirlemek amacıyla yapılan hiyerarşik regresyon
analizi sonucunda bilişsel esnekliğin yabancı dil kaygısının %18’ini negatif yönde
anlamlı biçimde yordadığı, yabancı dil öğrenme motivasyonunun ise yabancı dil
kaygısını anlamlı biçimde yordamadığı sonuçlarına ulaşılmıştır.
Sonuç ve Öneriler: Bu araştırmada üniversite hazırlık öğrencilerinin bilişsel
esneklik ve yabancı dil öğrenme motivasyonlarının yabancı dil kaygısını yordayıcı rolü
ortaya konulmuştur. Bu doğrultuda yabancı dil kaygısı ile bilişsel esneklik ve yabancı dil
öğrenme motivasyonu arasındaki negatif ilişkiye bakıldığında bilişsel esneklik ve yabancı
dil öğrenme motivasyonunun arttırılması halinde yabancı dil kaygısının önemli ölçüde
azalabileceği söylenebilir. Bilişsel esnekliği yüksek olan yabancı dil öğrencilerinin kaygı
sorununu kontrol altına alma ve alternatif çözümler üretmede daha yetkin olacağı
düşünülebilir. Kaygı ile ilgili sorunlarını halledebilmiş öğrencilerin yabancı dil
öğrenmeye yönelik motivasyon düzeylerinin de önemli ölçüde artacağı söylenebilir. Bu
3
konuda eğitimciler ve psikolojik danışmanlara önemli görevler düşmektedir. Eğitimciler
yabancı dil sınıf ortamlarını ve öğretim yöntemlerini kaygıyı azaltacak ve motivasyonunu
artıracak şekilde düzenleyebilirler. Öğrencilerin yabancı dil kaygılarını azaltmaya,
bilişsel esneklik ve yabancı dil öğrenme motivasyonlarını artırmaya yönelik olarak da
üniversitelerde görevli psikolojik danışmanların öğrencilere bu konularla ilgili
farkındalıklarını arttıracak seminerler düzenlemeleri; kaygıyla ilgili olası çözümleri
sunmaya, bilişsel esneklik ve yabancı dil öğrenme motivasyonunu artırmaya yönelik
bireysel ve grupla psikolojik danışma ya da rehberlik faaliyetleri planlamaları önerilebilir
The aim of this research is to examine the role of cognitive flexibility
and foreign language learning motivation levels of university preparatory school students
in predicting foreign language anxiety. While foreign language anxiety is dependent
variable, cognitive flexibility and foreign language learning motivation are independent
variables of the study.
Method: In this research, the relational survey design, one of the quantitative
research methods, was used along with convenient sampling method. The research was
conducted in the Foreign Languages Department of Eskişehir Osmangazi University in
the spring term of 2018-2019 academic year. The sample of the study consisted of 314
preparatory class students (99 female and 215 male) who are studying English at Eskişehir
Osmangazi University Foreign Languages Department. As measurement instruments of
the research; Foreign Language Class Anxiety Scale which was developed by Horwitz,
Horwitz and Cope (1986, p.128) and adapted to Turkish language and culture by Aydın
(1999, p.136); Cognitive Flexibility Inventory which was developed by Dennis and Wal
(2010, p.245) and adapted to Turkish language and culture by Gülüm and Dağ (2012,
p.221); Foreign Language Learning Motivation Scale which was developed by Griffiths
and Özgür (2013, pp. 1109-1114) and personal information form were used. The data
obtained for the purpose of the study were analyzed with t test, variance, correlation and
regression statistics.
Results: Independent sample t test was used to determine whether these variables
differ according to gender and university exam score type. It was concluded that foreign
language class anxiety and foreign language learning motivation levels were significantly
5
higher in favor of female students, and no significant difference was found between the
two genders in the level of cognitive flexibility. When the university exam score type was
examined, no significant difference was observed in the levels of foreign language class
anxiety and cognitive flexibility among the students who took the exam from the Turkish Math and Science-Math score types. However, it was found that the level of foreign
language learning motivation of the students who took the university exam from the
Turkish-Math score type was higher. One-way analysis of variance (ANOVA) was used
to determine whether foreign language anxiety, cognitive flexibility and foreign language
learning motivation differed according to foreign language proficiency levels. According
to the results of the analysis, foreign language anxiety, cognitive flexibility and foreign
language learning motivation did not differ according to foreign language proficiency
levels.
Before determining whether cognitive flexibility and foreign language learning
motivation significantly predicted foreign language anxiety, correlation analysis was used
to determine the relationship among foreign language anxiety, cognitive flexibility and
foreign language learning motivation of students who are studying at prep classes at
universities. According to the results of the analysis, a significant negative relationship
was found between foreign language anxiety and cognitive flexibility. Similarly, a
significant negative correlation was found between foreign language anxiety and foreign
language learning motivation. On the other hand, a positive significant relationship was
found between cognitive flexibility and foreign language learning motivation. As a result
of the regression analysis conducted to determine whether cognitive flexibility and
foreign language learning motivation significantly predicted foreign language anxiety, it
was revealed that cognitive flexibility predicted 18% of foreign language anxiety
negatively and foreign language learning motivation did not significantly predict foreign
language anxiety.
Conclusion and Suggestions: In this study, the predictive role of cognitive
flexibility and foreign language learning motivation of university preparatory school
students on foreign language anxiety was revealed. In this context, when the negative
relationship between foreign language anxiety and cognitive flexibility and foreign
language learning motivation is examined, it can be said that foreign language anxiety
may decrease significantly if cognitive flexibility and foreign language learning
motivation are increased. It can be thought that foreign language students with high
6
cognitive flexibility will be more competent in controlling anxiety problems and
producing alternative solutions. It can be said that the motivation levels of the students
who have solved the problems related to anxiety will increase significantly. Educators
and psychological counselors have important duties in this regard. Educators can arrange
their foreign language classroom environments and teaching methods to reduce anxiety
and increase motivation. In order to reduce students' foreign language anxiety and
increase their cognitive flexibility and motivation to learn a foreign language,
psychological counselors working in universities can organize seminars to increase
students' awareness on these issues; plan individual and group counseling or guidance
activities to provide possible solutions to anxiety and to increase cognitive flexibility and
motivation to learn a foreign language
