Çalışmada, ilkokul öğrencilerinde ekolojik
okuryazarlık düzeyini artırıcı bir müdahale programının öğrencilerin sağlığı
geliştirme tutumuna etkisinin değerlendirilmesi ile “İlkokul Öğrencileri için Ekolojik
Okuryazarlık Ölçeği (İÖEOYÖ)” ve “Çocuklarda Sağlıklı Yaşam Biçimi
Davranışları Ölçeği (ÇSYBDÖ)”nin geliştirilmesi amaçlandı. Çalışma, Eylül 2019-
Nisan 2020 tarihleri arasında Eskişehir ilinde öğrenim görmekte olan ilkokul 4. sınıf
öğrencileri ile metodolojik ve ardından müdahale çalışması şeklinde iki aşamada
yürütülen bir araştırmadır. Çalışmanın birinci aşamasında eko-okullarda, ilkokul
öğrencilerinin ekolojik okuryazarlık ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının
değerlendirilmesine yönelik olarak İÖEOYÖ ve ÇSYBDÖ geliştirildi. Çalışmanın
ikinci aşaması eko-okul olmayan 4 ilkokulda öğrenim görmekte olan 4. sınıf
öğrencileri ile müdahale (n=141) ve kontrol (n=130) gruplarına ayrılarak yürütüldü.
Müdahale grubundaki öğrencilere ekolojik okuryazarlık konusunda bir eğitim
uygulandı. Çalışmada, İÖEOYÖ maddelerinin faktör yükleri 0.423-0.642, madde
toplam puan korelasyonları ise 0.364-0.556 arasında, ÇSYBDÖ maddelerinin faktör
yükleri 0.476-0.824, madde toplam puan korelasyonları ise 0.357-0.658 arasında
değişmekteydi. ÇSYBDÖ için doğrulayıcı faktör analizi ile elde edilen uyum
değerleri kabul edilebilir düzeyde idi. Müdahale sonrasında, müdahale grubu
öğrencilerinin İÖEOYÖ’den aldıkları puan ortancalarının arttığı, kontrol grubu
öğrencilerinde ise fark olmadığı, ÇSYBDÖ’den aldıkları puan ortancalarının ise
müdahale ve kontrol grubu öğrencilerinde arttığı saptandı. Geliştirilen İÖEOYÖ ve
ÇSYBDÖ geçerli ve güvenilir olarak bulundu. İlkokul öğrencilerinde yapılan eğitim
müdahalesinin ekolojik okuryazarlığı olumlu yönde etkilediği görüldü. Konu ile ilgili
eğitimlerin ilkokul ve sonrasında bir süreklilik içerisinde eğitim müfredatlarına da
eklenmesinin önemli olacağı kanaatine varıldı. Sağlıklı yaşam biçimi davranışları
edinmiş öğrencilerin ileride sağlıklı bir toplum oluşumuna yardım edebileceği
düşünülmektedir
In the study, it was aimed to evaluate the
effect of an intervention programme increasing the ecological literacy level on health
promotion attitude in elementary school students and to develop “Ecological Literacy
Scale for Elementary School Students (ELSES)” and “Healthy Lifestyle Behaviours
Scale for Children (HLBSC)”. The study is a research conducted in two stages
consisting of a methodological and intervention study respectively, on elementary
school 4th grade students in Eskişehir city between September 2019 and April 2020.
In the first stage of the study, ELSES and HLBSC was developed in order to assess
the ecological literacy and healthy lifestyle behaviours of the students in eco-schools.
The second stage of the study was conducted with the 4th grade students in 4
elementary schools which are not labeled as eco-schools. The study group was divided
into intervention (n=141) and control (n=130) groups. An education programme about
ecological literacy was applied to students in the intervention group. In the study, the
factor loads and item total score correlations belonging to ELSES ranged between
0.423-0.642 and 0.364-0.556 respectively while it was 0.476-0.824 and 0.357-0.658
for the HLBSC. The fit indices obtained from the confirmatory factoy analysis for
HLBSC were within acceptable range. It was determined that the median scores
obtained from ELSES increased after education in the intervention group, while there
was no difference for control group students. The median scores obtained from
HLBSC increased in both intervention and control groups. The developed ELSES and
HLBSC were found valid and reliable. It was observed that the education intervention
applied in elementary school students, positively effected the ecological literacy level.
It was concluded that the integration of related education to the curriculums in
elementary school and beyond with continuity principle is important. It is suggested
that students who adopted healthy lifestyle behaviours would help to build a healthy
community in the future
