Geleneksel muhasebe sisteminde entelektüel sermaye “Görünmeyen
Bilanço”dur. Entelektüel denince, “bilim, sanat ve kültür alanlarında yüksek
derecede eğitim görmüş kimse ya da aydın kişi” akla gelir. Bu çalışmanın amacı,
stratejik yönetimin önemli unsurlarından entelektüel sermaye ölçüm yöntemleri ile
üniversite hastanesinin üç yıldaki verimliliğinin karşılaştırılması ve üniversite
hastanesinin entelektüel sermayesinin ölçümünde bir model geliştirmektir.
Üniversite hastanesinin verimliliğine yapısal sermaye, kârlılığına insan
sermayesi, entelektüel sermayesine ise kullanılan sermayenin daha fazla etkili olduğu
saptandı. Üniversite hastanesinin kârlılığını, verimliliğini ve entelektüel sermayesini
BSC’nin diğer entelektüel sermaye ölçüm yöntemlerine göre daha iyi açıkladığı
görüldü. Entelektüel sermayenin katma değerinin üniversite hastanesinin verimliliği
üzerindeki etkisi direkt görünürken kârlılığı kurumun bir önceki yıldan devredilen
borçları kapattığı için görünür olmadı.
Geliştirdiğimiz modelde; ilk olarak, veriler muhasebe kayıtlarından seçildi ve
ikinci aşama her entelektüel ölçüm yöntemine uygulandı ve karşılaştırıldı. Üçüncü
aşamada her bir yöntem ile entelektüel sermaye üç bağımsız (insan, yapısal ve
kullanılan sermaye) değişken, iki kontrol değişkeni ve bağımlı (kârlılık ve verimlilik)
değişkenler değerlendirildi. Dördüncü aşamada, yukarıdaki ölçüm seçimi aşamaları,
alan yazını taraması ve araştırmanın teorik çerçevesi doğrultusunda hipotezler
geliştirildi. Verilerin analizinde hiyerarşik çoklu regresyon analizi, ridge regresyonu
ve yapısal eşitlik path analizi kullanıldı.
Bu çalışmada finansal değerlendirmeyi BSC yöntemine entegre ederek
bütüncül bakış açışı kazandırma da etkili olan “Üniversiteye Özgü Finansal
Entelektüel Sermaye Modeli”ni geliştirdik. Finansal veriler her zaman üst yöneticiler
tarafından dikkate alınmaktadır. Üniversiteye özgü görünmeyen bilanço olan
entelektüel sermaye boyutları hastanenin kendi üst düzey yöneticileri tarafından
değerlendirilmesiyle görünür hale getirildi. Klasik ekonomistlerin emek / değişim
değer kuramıyla Neoklasik ekonomistlerin kullanım / fayda değer kuramı
perspektifiyle kaynak temelli görüş, kaynak bağımlılığı, kurumsalcılık ve paydaş
teorileri geliştirilen modelimizin teorik yapısını oluşturdu. Üniversite hastanesinde
finansal veriler kullanılarak entelektüel sermayenin verimlik üzerindeki etkisinin TL
olarak daha fazla görünür olması sağlandı. Bu sayede yöneticiler, politikacılar ve
profesyoneller arasında ortak bir dil geliştirilmesi ile sağlık ekonomisine katkı
sağlayabileceği düşünülmektedir
In the traditional accounting system, the intellectual capital is the “Invisible
Balance Sheet". Intellectuality means, "someone who was highly educated in science,
art and culture or enlightened person”. The aim of this study is to compare the
methods of intellectual capital measurement which is one of the important elements
of strategic management with the efficiency of university hospital in three years and
to develop a model for measuring the intellectual capital of the university hospital.
The university hospital structural capital on the efficiency, human capital on
the profitability, capital employed on the intellectual capital were found to be more
effective. It was seen that BSC explained the profitability, efficiency and intellectual
capital of the university hospital better than other intellectual capital measurement
methods. While the added value of intellectual capital had a direct impact on the
efficiency of the university hospital, its profitability was not visible as the institution
closed debts transferred from the previous year.
In the model we developed; Firstly, the data were selected from the
accounting records, and the second stage was applied to each intellectual
measurement method and compared. In the third stage, three independent
components of intellectual capital (human, structural and used capital), two control
variables (Lev and ROE) and dependent variables (profitability and productivity
components) were evaluated with each method. In the fourth stage, hypotheses were
developed in accordance with the above measurement selection steps, literature
review and theoretical framework of the research. Data were analyzed using
hierarchical multiple regression analysis, ridge regression and structural equation
path analysis.
In this study, we developed the University-Specific Financial Intellectual
Capital Model, which were also effective in providing a holistic perspective by
integrating financial evaluation into the BSC method. Financial data are always taken
into account by senior managers. Intellectual capital dimensions, which are not a
university-specific balance sheet, were made visible by the hospital's own senior
managers. Labor / change value theory of classical economists and Neoclassical
economists' use / benefit value theory perspective, source-based vision, source
dependence, institutionalism and stakeholder theories formed the theoretical structure
of our model. Using the financial data at the university hospital, the effect of
intellectual capital on productivity was made more visible in TL. In this way, it was
thought that by developing a common language among managers, politicians and
professionals, it can contribute to health economy
