Mustafa ismet yanyevi’nin risale-i kudsiyye adlı eserindeki tasavvufi kavramların değerlendirilmesi

Abstract

Bugün Yunanistan sınırları içerisinde bulunan Yanya vilayetinde doğmuş ve ömrünün ilk yıllarını burada geçirmiş olan Yanyalı Mustafa İsmet Garîbullah Efendi 19. yüzyılın başlarında doğup Osmanlının son dönemlerine tanıklık etmiş Nakşî Hâlidî koluna mensup önemli mutasavvıflardan biridir. Gençliğinde bir dönem memurluk yapan Mustafa İsmet Garîbullah daha sonra görevinden ayrılarak Mekke‟de bulunan Halide Bağdâdî‟nin mürîdlerinden Abdullah Mekkî‟ye intisap etmiş ve seyr-ü sülûkünü tamamlayarak irşad için Edirne‟ye gönderilmiştir. İlerleyen zamanlarda İstanbul‟daki sevenlerinin davetiyle İstanbul‟a yerleşmiş Fatih Çarşamba‟daki kurmuş olduğu tekkesinde ölene kadar irşad faaliyetlerine devam etmiştir. Elimize ulaşan tek eseri olan Risale-i Kudisyye isimli şiir vezninde seyr-ü sülûke ait makamlardan, mürîd ve mürşidin uymsı gereken edeplerden ve özellikle râbıta hakkında olmak üzere birtakım tasavvufi kavramlardan bahseden bir eser yazmıştır. Bir giriş ve üç bölümden oluşan tezimizin ilk bölümünde tasavvufun doğuşu gelişim süreci incelenmiş Nakşîbendîlik ve Hâlidilik hakkında bilgiler verilmiş, yaşadığı zamandaki kültürel tasavvufî, siyasi ve sosyo-ekonomik durum incelenmiştir. İkinci bölümde sınırlı sayıdaki kaynaklardan müellifin hayatı ve yetiştirdiği talebeler hakkında bilgi verilmiş kendisiyle devam eden silsilenin bugüne etkisine ışık tutulmaya çalışılmıştır. Son bölümde ise müellifin eserinde önemle üzerinde durduğu yedi kavram tespit edilerek incelenmeye çalışılmıştır. viii Buüne kadar hakkında bir çalışma yapılmamış olan ve ayrıca Mustafa İsmet Garîbullah‟ın silsilesinin bugünkü temsilcisi konumunda bulunan Mahmud Ustaosmanoğlu Hocaefendi‟nin başucu kitabı olarak değerlendirdiği bu eserin tanıtımına katkıda bulunmak bize mutlu edecektirBugün Yunanistan sınırları içerisinde bulunan Yanya vilayetinde doğmuş ve ömrünün ilk yıllarını burada geçirmiş olan Yanyalı Mustafa İsmet Garîbullah Efendi 19. yüzyılın başlarında doğup Osmanlının son dönemlerine tanıklık etmiş Nakşî Hâlidî koluna mensup önemli mutasavvıflardan biridir. Gençliğinde bir dönem memurluk yapan Mustafa İsmet Garîbullah daha sonra görevinden ayrılarak Mekke‟de bulunan Halide Bağdâdî‟nin mürîdlerinden Abdullah Mekkî‟ye intisap etmiş ve seyr-ü sülûkünü tamamlayarak irşad için Edirne‟ye gönderilmiştir. İlerleyen zamanlarda İstanbul‟daki sevenlerinin davetiyle İstanbul‟a yerleşmiş Fatih Çarşamba‟daki kurmuş olduğu tekkesinde ölene kadar irşad faaliyetlerine devam etmiştir. Elimize ulaşan tek eseri olan Risale-i Kudisyye isimli şiir vezninde seyr-ü sülûke ait makamlardan, mürîd ve mürşidin uymsı gereken edeplerden ve özellikle râbıta hakkında olmak üzere birtakım tasavvufi kavramlardan bahseden bir eser yazmıştır. Bir giriş ve üç bölümden oluşan tezimizin ilk bölümünde tasavvufun doğuşu gelişim süreci incelenmiş Nakşîbendîlik ve Hâlidilik hakkında bilgiler verilmiş, yaşadığı zamandaki kültürel tasavvufî, siyasi ve sosyo-ekonomik durum incelenmiştir. İkinci bölümde sınırlı sayıdaki kaynaklardan müellifin hayatı ve yetiştirdiği talebeler hakkında bilgi verilmiş kendisiyle devam eden silsilenin bugüne etkisine ışık tutulmaya çalışılmıştır. Son bölümde ise müellifin eserinde önemle üzerinde durduğu yedi kavram tespit edilerek incelenmeye çalışılmıştır. viii Buüne kadar hakkında bir çalışma yapılmamış olan ve ayrıca Mustafa İsmet Garîbullah‟ın silsilesinin bugünkü temsilcisi konumunda bulunan Mahmud Ustaosmanoğlu Hocaefendi‟nin başucu kitabı olarak değerlendirdiği bu eserin tanıtımına katkıda bulunmak bize mutlu edecektir

Shayk Yanyali Moustapha İsmet Garibullah is a significant Sufi who belongs to the Khalidi branch of the Naqshbandi sufism. He was known to be born and raised in the “Yanya” village which is currently within tje Greek territory. He was born at the begginning of the 19 th and died somewhere near its end. Having worked as a government servant during his youth, İsmet Garibullah then moved to Mecca to initiate his “Sayr al-Suluk” (The journey to truth) and become a “Salik” through committing himself to Abdullah al-Makki who was one of the “Murids” (Followers) of Khalid al-Shahraruzi. After becoming a Salik he was sent to Edirne to perform “Irshad” (Act of showing the true path) there, and with the insistence of his enthusiasts from İstanbul, the finally settled into Çarşamba/Fatih and established a dervish lodge where he continued his Irshad activities for the rest of his life. His only existing work is Risalah Qudsiyya wich consists of rhythmic poetry coupletsthat describe “maqaams”(Levels) of sayr al-suluk, manners of both “murid” (Follower)and “murshid”(Master Sufi), and many sufistic notions. This paper consists of 1 introduction and 3 body paragraphs. The first chapter revolvesaround the emergence of Sufism and how it developed over time, as well as information about Naqshbandi-Khalidi. We investigate the cultural, sufistic, political and socioeconomic circumstances during Ismet Garibullah‟s era. In conclusion, we have aimed to contribute to the publicty of Risalah al-Qudsiyya which was considered a key book by Mahmud Ustaosmanoglu who was trained by Shaky Ali Haydar Ahiskhavi to become the Shaykh of Ismailaga Triqa, thus the current representative of I smet Garıbullah‟s range