Toharcadan Türkçeye çevrilmiş dinî bir metin olan Maitrisimit Nom Bitig,
kolofon kayıtlarında yer alan bir tarih bilgisi olmaması sebebiyle araştırmacılar
tarafından dil özelliklerine göre tarihlendirilmiş ve çoğunlukla erken tarihli Budist
Uygur metinleri içerisinde ele alınmıştır. Bu çalışmada Maitrisimit Nom Bitig’in, Eski
Uygurca metinlerde yer alan genel dil özelliklerinin gösterilmesi yanında metnin ayırt
edici dil özelliklerinin tespit edilmesi amaçlanmış ve bu doğrultuda Türk dil tarihi
içerisindeki yeri ile ilgili bir sonuca ulaşılmaya çalışılmıştır. Ele alınan fonolojik ve
morfolojik özellikler başta Türk Runik harfli metinler ile Uygurca yazmalar olmak
üzere tarihî Türk yazı dillerindeki şekilleri itibariyle değerlendirilmiş ve bundan
hareketle de metindeki bazı özelliklerin bir diyalekt yansıması olduğu, bazılarının ise
metnin eskicil ve yenicil dil özelliklerine işaret ettiği gösterilmiştir. Maitrisimit Nom
Bitig’in erken tarihli olduğu bilgisine ek olarak metnin sergilediği ayırt edici bu dil
özellikleri ile Eski Uygurca metinler arasında bir ara eser olma özelliği taşıdığı
sonucuna ulaşılmıştır
Maitrisimit Nom Bitig, a religious text translated from Tocharian into Turkish,
is dated by researchers according to linguistic characteristics due to the lack of
historical knowledge in the colophon records and is mostly evaluated in early dated
Buddhist Uyghur texts. In this study, besides showing the general language features of
Maitrisimit Nom Bitig in texts written in Old Uyghur Turkish, it was aimed to
determine the distinctive language features of the text and in this direction, it was tried
to achieve a conclusion about its place in Turkish language history. The phonological
and morphological features was discussed in terms of their form in historical Turkish
languages, especially texts written Turkish runic letters and Uyghur manuscripts, and
it was shown that some of the features in the text were a dialect reflection, while some
have been shown to refer to the text’s oldish and newish language features. In addition
to the knowledge that the Maitrisimit Nom Bitig is early dated, it was concluded that
the text had the characteristic of being an intermediate between these distinctive
language features and texts written in old Uyghur Turkish
