Küreselleşme süreci içinde, her ülke ihracatın refah arttırıcı etkilerinden
yararlanmak istemektedir ve bu nedenle dünyadaki rekabet koşulları gittikçe
ağırlaşmaktadır. Küreselleşme, aynı zamanda, ülke ekonomilerini birbirlerine hiç
olmadığı kadar sıkı bağlarla bağlamakta ve olumlu veya olumsuz ekonomik
gelişmelerin ülke sınırlarını aşmasına neden olmaktadır. Bu ise ülke ekonomilerinin
ve üretim yapılarının zaman içinde bir dönüşüm yaşamasına neden olmaktadır.
Makine sektörü yatırım malı üreten ve bu özelliği ile ekonomilerdeki hemen
her imalat sanayi sektörü ile bağlantılı olan bir sektördür. Ayrıca makine sektörü,
üretim aşamalarının farklı coğrafyalara dağılması ve bu nedenle sektörün ihracatı ile
ithalatının bağlantılı olabilecek yapısı nedeniyle küreselleşme sürecinden en fazla
etkilenen sektörlerden biridir. Ayrıca olası küresel olumsuzluklar ülkelerin
üretimlerini ve sanayileşme çabalarını da etkileyebileceğinden, sektör üretimi ve dış
ticareti üzerinde de doğrudan etkileri bulunmaktadır.
Bu çalışmada, gerek üretim ve ihracat potansiyeli gerekse de istihdam
açısından Türkiye için son derece önemli olan makine sektörünün rekabet gücünde
son yirmi yılda yaşanan dönüşüm ürün haritalama yöntemi ile incelenmektedir. Bu
amaçla, 4 basamaklı harmonize sistem sınıflaması çerçevesinde elde edilen makine
sanayi alt sektör verileri ile açıklanmış karşılaştırmalı üstünlükler ve ticaret dengesi
endeksleri hesaplanmıştır. Endeks değerleri, ürün haritaları yardımıyla, son yirmi yıl
ve bu zaman zarfında yaşanan küresel ekonomik gelişmeler çerçevesinde belirlenen
alt dönemler için birlikte değerlendirilmiştir.
vi
Elde edilen sonuçlara göre sektörün genel görünümü güçlü bir rekabetçi
yapıyı işaret etmemektedir. Ancak alt sektörler ve ürün grupları üzerine yapılan
detaylı incelemeler sonucunda rekabet gücü ve net ihracatçı olma potansiyeline
yönelik bulgulara ulaşılmıştır. Yapılan analiz ile elde edilen önemli bulgulardan biri
de alt sektörlerin önemli bir bölümünün 2009 küresel finans krizi sonrasında rekabet
yapısı ve net ihracatçı olma yeteneğinde sıçrama yaşanmış olduğudur
In the process of globalization, each country wants to benefit from the
welfare-enhancing effects of exports, and therefore competitive conditions in the
world are becoming increasingly severe. At the same time, globalization also
connects the economies of countries with close ties to each other than ever before
and causes positive or negative economic developments to cross national borders.
This leads to a transformation in the economies and production structures of the
country.
The machinery sector is an industry that produces investment goods and, with
this structure, is connected with almost every manufacturing industry sector in
economies. In addition, the machinery sector is one of the sectors most affected by
the globalization process due to the distribution of production stages in different
geographies and therefore the structure of the sector that can be linked to exports and
imports. In addition, as possible global negativities may affect the production and
industrialization efforts of the countries, they have direct effects on sector production
and foreign trade.
In this study, the transformation in the competitiveness of the machinery
sector, which is extremely important for Turkey in terms of both its production and
exports and its employment potential, in the last two decades is examined with
product mapping method. For this purpose, comparative advantages and trade
balance indices were calculated with the sub-sector data of machinery industry
obtained within the framework of 4-digit harmonized system classification. The
viii
index values were evaluated together with the help of product maps for the last
twenty years and the sub-periods determined within the framework of global
economic developments during this period.
According to the results, the general outlook of the sector does not indicate a
strong competitive structure. However, as a result of detailed investigations on sub sectors and product groups, findings have been reached regarding competitiveness
and potential to become net exporter. One of the important findings obtained from
the analysis is that after the 2009 global financial crisis, a significant portion of the
sub-sectors experienced a leap in competition and the ability to become a net
exporter
