Türkiye’de sigara üzerinden alınan özel tüketim vergisinin sigara tüketim tercihleri üzerindeki etkisinin incelenmesi

Abstract

Vergilerin gelir elde etme amacının yanında farklı amaçları bulunmaktadır. Özel Tüketim Vergisi de sosyal adaleti sağlamak amacının ön planda tutulduğu bir vergidir. Toplumda negatif çarpıklığa sebep olan ve lüks tüketim malları üzerinden alınıyor olması bunun kanıtıdır. Tütün ürünlerinin vergilendirilmesindeki amaç bu ürünlerin toplumda oluşturduğu negatif dışsallığı ve sosyal maliyetleri azaltmaktır. Dolaylı vergi olmasına rağmen Özel Tüketim Vergisi fiyatları yüksek oranda arttırdığı için, bireyler ödedikleri verginin yükünü üzerlerinde hissederler ve tüketim davranışları etkilenir. Tütün ürünleri üzerinde de yüksek vergi uygulayarak tüketicilerin tüketimlerini azaltmaları beklenmektedir. Tütün ürünleri içindeki en büyük pay sigaraya aittir. Endüstriyel, kullanıma hazır tüketime sunulan bir tütün ürünü olması bireylerin sigaraya erişimini kolaylaştırmaktadır. Sigara bağımlılık yapan bir maldır ve içinde 60’dan fazla karsinojen, 4000’den fazla kimyasal madde bulunduğu uzmanlar tarafından tespit edilmiştir. Sigarayı bir kere içmek veya bir kere de olsa dumanına maruz kalmak zararlı etkisine maruz kalmak demektir. Dünya Sağlık Örgütü, tütün ve tütün ürünlerinin zararlı etkilerinin azaltılması yönünde açıkladığı program kapsamında tütün ve tütün ürünleri üzerindeki vergi yükününün arttırılarak tüketiminin kısılmasını amaçlamıştır. Ülkemizde bu programı kabul edip uygulayan ülkeler arsındadır. vi Bu çalışma, Türkiye’de sigara üzerinden alınan Özel Tüketim Vergisi tüketici davranışları üzerindeki etkisi, yapılan anket çalışması sonucunda elde edilen verilerinin analiz programları yardımıyla analiz edilmesi ile açıklanmaya çalışılmıştır. Yapılan analizler sonucunda yüksek vergi uygulaması ile sigara tüketiminin azaltmayacağını ifade eden bireylerin çoğunlukta olduğu ve bireylerin sigara tüketimlerini azaltsa bile kaçak sigara, sarma tütün gibi ikame mallara olan taleplerinin artacağı sonucuna varılmıştır. Sigarayı bırakan bireyler ise bu tercihlerinin sebebini sağlık problemleri yaşamaları ve sağlıklı yaşamak istemleri olarak açıklamışlardır

Taxes have different purpose besides purpose of earning income. Excise tax aims to ensure social justice. The fact that it is taken from luxury consumption and goods with causes by negative externality in the society is proof of this. Taxation of tobacco products is to reduce the negative externality and social costs of these products. Despite the indirect tax, excise tax increases the prices at a high rate, so persons feel the burden of tax and their consumption behavior are affected. Consumers are expected to reduce their consumption by applying high taxes on tobacco products. Smoking is addictive. Cigaret has more than 60 carginogens and more than 4000 chemicals. Once you smoke or once you exposure to cigarettes smoke means exposure to harmful effects so World Health Organization aims to increase the tax burden on tobacco and tobacco products and to reduce its consumption. Turkey also implement higher taxes on cigarettes and aims at reducing consumption. In this study it is try to explained the effects of cigarette excise tax on cigarette consumption preferences, ın turkey. As a result of the analysis, there is the majority individuals who stated that high tax application would not reduce cigarette consumption and It is concluded that the demand for substitutes such as smuggled cigarettes and wrapped tobacco will increase, even if individuals reduce their consumption. On the other hand, individuals who quit smoking explained their reasons for having health problems and wanting to live healthy