Vergilerin gelir elde etme amacının yanında farklı amaçları bulunmaktadır.
Özel Tüketim Vergisi de sosyal adaleti sağlamak amacının ön planda tutulduğu bir
vergidir. Toplumda negatif çarpıklığa sebep olan ve lüks tüketim malları üzerinden
alınıyor olması bunun kanıtıdır. Tütün ürünlerinin vergilendirilmesindeki amaç bu
ürünlerin toplumda oluşturduğu negatif dışsallığı ve sosyal maliyetleri azaltmaktır.
Dolaylı vergi olmasına rağmen Özel Tüketim Vergisi fiyatları yüksek oranda
arttırdığı için, bireyler ödedikleri verginin yükünü üzerlerinde hissederler ve tüketim
davranışları etkilenir. Tütün ürünleri üzerinde de yüksek vergi uygulayarak
tüketicilerin tüketimlerini azaltmaları beklenmektedir.
Tütün ürünleri içindeki en büyük pay sigaraya aittir. Endüstriyel, kullanıma
hazır tüketime sunulan bir tütün ürünü olması bireylerin sigaraya erişimini
kolaylaştırmaktadır. Sigara bağımlılık yapan bir maldır ve içinde 60’dan fazla
karsinojen, 4000’den fazla kimyasal madde bulunduğu uzmanlar tarafından tespit
edilmiştir. Sigarayı bir kere içmek veya bir kere de olsa dumanına maruz kalmak
zararlı etkisine maruz kalmak demektir. Dünya Sağlık Örgütü, tütün ve tütün
ürünlerinin zararlı etkilerinin azaltılması yönünde açıkladığı program kapsamında
tütün ve tütün ürünleri üzerindeki vergi yükününün arttırılarak tüketiminin
kısılmasını amaçlamıştır. Ülkemizde bu programı kabul edip uygulayan ülkeler
arsındadır.
vi
Bu çalışma, Türkiye’de sigara üzerinden alınan Özel Tüketim Vergisi tüketici
davranışları üzerindeki etkisi, yapılan anket çalışması sonucunda elde edilen
verilerinin analiz programları yardımıyla analiz edilmesi ile açıklanmaya
çalışılmıştır. Yapılan analizler sonucunda yüksek vergi uygulaması ile sigara
tüketiminin azaltmayacağını ifade eden bireylerin çoğunlukta olduğu ve bireylerin
sigara tüketimlerini azaltsa bile kaçak sigara, sarma tütün gibi ikame mallara olan
taleplerinin artacağı sonucuna varılmıştır. Sigarayı bırakan bireyler ise bu
tercihlerinin sebebini sağlık problemleri yaşamaları ve sağlıklı yaşamak istemleri
olarak açıklamışlardır
Taxes have different purpose besides purpose of earning income. Excise tax
aims to ensure social justice. The fact that it is taken from luxury consumption and
goods with causes by negative externality in the society is proof of this. Taxation of
tobacco products is to reduce the negative externality and social costs of these
products. Despite the indirect tax, excise tax increases the prices at a high rate, so
persons feel the burden of tax and their consumption behavior are affected.
Consumers are expected to reduce their consumption by applying high taxes on
tobacco products.
Smoking is addictive. Cigaret has more than 60 carginogens and more than
4000 chemicals. Once you smoke or once you exposure to cigarettes smoke means
exposure to harmful effects so World Health Organization aims to increase the tax
burden on tobacco and tobacco products and to reduce its consumption. Turkey also
implement higher taxes on cigarettes and aims at reducing consumption.
In this study it is try to explained the effects of cigarette excise tax on
cigarette consumption preferences, ın turkey. As a result of the analysis, there is the
majority individuals who stated that high tax application would not reduce cigarette
consumption and It is concluded that the demand for substitutes such as smuggled
cigarettes and wrapped tobacco will increase, even if individuals reduce their
consumption. On the other hand, individuals who quit smoking explained their
reasons for having health problems and wanting to live healthy
