Amaç: Bu araştırmada, ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin
duygusal okuryazarlık becerilerinin ve duygusal emek davranışlarının sosyal sermayeyi
etkilediği şeklinde oluşturulan teorik modelin yapısal eşitlik modeli yoluyla incelenmesi
amaçlanmıştır.
Yöntem: Araştırma kapsamında incelenen değişkenler arasındaki neden-sonuç
ilişkisini betimlemek amacıyla oluşturulan yapısal eşitlik modeli temelinde nedensel
desen kullanılmıştır. Çalışmanın evrenini 2017-2018 eğitim öğretim yılında Eskişehir ili
merkez ilçelerindeki ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenler, örneklemini ise
tabakalı örnekleme yöntemi ile yedi farklı okul türünden seçilmiş 399 öğretmen
oluşturmaktadır. Araştırma verileri Duygusal Okuryazarlık Becerisi Ölçeği,
Öğretmenlerde Duygusal İşçilik Ölçeği ve Okullarda Sosyal Sermaye Ölçeği olmak üzere
üç ölçme aracıyla toplanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde betimsel analizler,
korelasyon, ölçeklerin yapı geçerliklerinin belirlenmesinde açımlayıcı ve doğrulayıcı
faktör analizi ve oluşturulan yapısal eşitlik modelinin test edilmesinde Path analizi
kullanılmıştır.
Bulgular: Örneklem grubundan elde edilen veri üzerinde gerçekleştirilen Path
analizinde modelin kabul edilebilir bir model olduğu görülmüştür. Ayrıca modeldeki
değişkenler arasındaki ilişkileri belirlemek amacıyla yapılan analizler sonucunda
duygusal okuryazarlığın duygusal emek üzerinde olumlu etkisi, duygusal emeğin sosyal
sermaye üzerinde olumlu etkisi ve duygusal emek aracılığıyla duygusal okuryazarlığın
sosyal sermaye üzerinde olumlu etkisi olduğu saptanmıştır. Bu doğrultuda öğretmenlerin
duygusal okuryazarlık becerileri arttıkça duygusal emek davranışlarının olumlu bağlamı
2
desteklenmekte, duygusal emek davranışlarının olumlu bağlamda pekiştikçe de sosyal
sermayeleri artmaktadır.
Sonuç ve Öneriler: Bu araştırmada öğretmenlerin duygusal okuryazarlık
becrilerinin duygusal emek davranışları üzerinde olumlu etkisinin bulunduğu ve duygusal
emek davranışlarının da sosyal sermayelerini olumlu etkilediği sonuçlarına ulaşılmıştır.
Ayrıca yapılan aracılık testi ile duygusal okuryazarlık ile sosyal sermaye arasındaki
ilişkide duygusal emeğin tam aracılık etkisinin olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlardan
hareketle eğitim kurumlarında güven ve aidiyet duygusunun geliştirilmesinde ve sosyal
normların çalışanlar tarafından paylaşılmasının sağlanmasında; duygusal yetkinlik ve
beceri ölçütleri olarak duygusal okuryazarlık becerisine yatırım yapılmalı, duygusal
emek davranışının olumlu çıktıları desteklenmelidir. Bunun adına çeşitli projeler
tasarlanmalı, hizmetiçi eğitimler verilmeli ve özel tasarlanmış eğitim programları
geliştirilmelidir
Purpose: This study aimed to explore the effect of teachers’ emotional literacy
skills and emotional labor behaviours on their social capital through the structural
equation model.
Method: The causal design is used on the basis of the structural equation model
which is formed to describe the cause-effect relationship between the variables included
in the scope of the study. The population of the study consists of teachers working in the
secondary schools in the central districts of Eskişehir in the 2017-2018 academic year and
the sample consists of 399 teachers selected from seven different school types with
stratified sampling method. The data were collected via three instruments: Emotional
Literacy Skills Scale, Teacher Emotional Labor Scale and Social Capital Scale.
Descriptive analysis and correlation was used to analyze the data, exploratory and
confirmatory factor analysis were engaged to determine the structural validity of the
scales and Path analysis was run to test the structural equation model.
Results: With the path analysis performed on the data taken from the sample of
the study, the model was found as an acceptable one. As the results of the analysis
conducted to determine the relationships between the variables in the model; there found
to be a positive effect of emotional literacy on emotional labor, and also a positive effect
of emotional labor on social capital. Correlatively emotional literacy has a positive effect
on social capital through emotional labor. Accordingly, as the emotional literacy skills of
the teachers increase, positive emotional labor behaviors improve and also when the
emotional labor behaviors strengthen, the social capital increases.
Conclusion and Suggestions: In this study, it is concluded that teachers'
emotional literacy skills has a positive effect on emotional labor behaviors and emotional
4
labor behaviors correlatively enhance their social capital. Also, emotional labor has a full
mediating effect in the relationship between emotional literacy and social capital. Based
on these results, in order to develop trust and the sense of belonging in educational
institutions and to create an environment of sharing social norms and values; emotional
literacy skills should be encouraged as an emotional competence and positive outcomes
of the emotional labor should also be supported. For this purpose, various projects, in service trainings and programs should be designed and applied
