Süreçlerin girdi faktörlerinde değişiklikler yapılarak çıktıya olan etkilerinin
araştırıldığı yöntem deney tasarımı olarak tanımlanmaktadır. Yates ve Taguchi deney
tasarımları da bu kapsamda geliştirilmiş yöntemlerdir.
Yüksek lisans tez çalışması kapsamında Yates ve Taguchi deney tasarımları
laboratuvar ortamında yürütülen deneyler vasıtası ile uygulamalı olarak karşılaştırılmıştır.
Bu karşılaştırma deneylerinde; deney malzemeleri, deney faktörleri ve seviyeleri,
deneylerin yapılma şartları ve deney ortamı ve deney sonuçlarının alındığı makine ve
teçhizatlarda herhangi bir değişiklik yapılmadan bir set Yates deney tasarımı bir sette
Taguchi deney tasarımı için adsorpsiyon deneyleri yapılmıştır.
Yates deney tasarımında girdi faktörleri iki seviyeli olarak çalışılmış, optimizasyon
deneylerinde orta seviyelerden yararlanılarak deneyler yapılmıştır. Taguchi deney
tasarımında ise bütün faktörler üç seviyeli olarak çalışılmış, doğrulama deneyleri
yapılmıştır.
Her iki deney tasarımı ile faktörlerin sayısal değerleri açısından birbirleriyle örtüşen
sonuçlar elde edilmiştir. Fakat Yates deney tasarımının optimizasyon yapmaya elverişli ve
belirlenen faktör değerlerinden farklı değerlerde de çalışılmasına imkan sağlayan bir
tasarım olması nedeniyle, Taguchi deney tasarımından daha iyi sonuçlar elde etme imkanın
olduğu görülmüştür
Experimental design is defined as the method by which changes in input factors of
processes are investigated. Yates and Taguchi experimental designs are also developed
within this scope.
Within the scope of the master thesis, Yates and Taguchi experimental designs
were compared by using the adsorption experiments carried out in laboratory. In these
comparison experiments; Adsorption experiments for the design of the Taguchi experiment
were carried out in a set of experimental parameters and levels, experimental materials, a
set of Yates experiment design without any changes in the conditions of the experiment
materials and the machinery and equipment taken from the experimental environment and
the results of the experiment.
In the Yates experimental design, input parameters were studied in two levels, and
in the optimization experiments, experiments were made by using intermediate levels. In
Taguchi experiment design, all parameters were studied in three levels and validation tests
were performed.
Both experimental design results in overlapping results in terms of numerical
values of the parameters. However, it is seen that it is possible to achieve better results
from the Taguchi experiment design as Yates experimental design is a design that allows
