Aracılık ve düzenleyicilik modellerini birleştiren çalışmalar, psikoloji
araştırmalarında oldukça yaygındır. İstatistik ve bilgisayar bilimlerindeki gelişmeler,
psikoloji, sosyoloji ve sağlık araştırmalarında yapılan karmaşık hipotezlerin test edilmesini
kolaylaştırmaktadır. Bu yöntemlerin ve araştırmaların özellikle istatistiksel varsayımlarının
test edilerek doğru uygulanması önemli bir noktadır.
Bu tez çalışmasının amacı, düzenleyicilik ve aracılık modellerin matematiksel alt
yapısını ortaya koyarak, yapılacak araştırmalarda yöntemin doğru bir şekilde
yürütülebilmesi konusunda araştırmacılara katkı sağlamak ve düzenleyiciliği ve aracılığı
birleştirmek için kullanılan yeni metotların ortaya çıkaracağı problemlerden nasıl
kaçınılacağını göstermektir. Bu tez çalışmasında aynı zamanda düzenleyicilik ve aracılık
modellerinin daha karmaşık modellere nasıl uyarlanabileceği ve bu modellerin ortaya
çıkardığı kısıtlamaların, nasıl yönlendirileceği açıklanmaya çalışılmıştır. Bu amaçla,
ergenlerde şiddete yönelimin doğrudan ve dolaylı sonuçlarının ölçülmesi için; aile bağlılığı,
aile merkezciliği, aileye bakışın cinsiyete göre farklılıkları ve aile memnuniyeti bağımsız
değişkenlerini etkileyen, aile içi çatışması ve olumsuz ebeveyn tutumu aracı değişkenleri ile
aracılık etkisi araştırılmıştır. Son olarak, bu tez, düzenleyicilik ve aracılık modellerini
birleştiren teorik sorulara daha iyi ve sağlam cevaplar sunmak için hazırlanmıştır.
Araştırmaya göre ergenlerin yaşları, annenin ve babanın eğitim düzeyleri, ailenin
parçalanmış olması veya geniş aile olması ve ekonomik düzey değişkenlerine göre şiddete
yönelim davranışında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olmadığı, olumsuz ebeveyn
tutumunun ve aile içi çatışmasının ergenleri daha çok şiddete yönelttiği sonucuna
ulaşılmıştır. Gelecekteki çalışmalarda, farklı yaş grupları ve farklı değişkenlerle şiddete
yönelimin aracı etkileri incelenerek literatüre katkıda bulunulabilir
Studies that combine mediation and moderation models are very common in
psychological research. Developments in statistics and computer science make it easier to
test hypotheses in psychology, sociology and health research.It is an important point to test
these methods and especially the statistical assumptions of the researches correctly.
The purpose of this thesis is, demonstrating the mathematical subdivision of
moderation and mediation models and showing how researchers can contribute to the correct
execution of the method in the research to be done and how to avoid problems that might
arise from new methods used to combine moderation and mediation.
In this thesis, at the same time, it was tried to explain how moderation and mediation models
can be adapted to more complex models and how the constraints that these models emerge
will be guided. For this purpose, in order to measure the direct and indirect consequences of
the violence orientation in adolescents, mediating effects were investigated with independent
variables such as family loyalty, family centrism, differences according to sex of the family
and family satisfaction of family conflict and negative parent attitude. Finally, this thesis is
prepared to provide better and more robust answers to theoretical questions that combine
moderation and mediation models. According to the research, the age of adolescents’, the
level of education of mother and father, the fragmentation of family or extended family, or
the level of economic level were not statistically significant, the negative parental attitude
and the conflict within the family have led to the more violent orientation of the adolescents.
In future studies, literature may be contributed by examining the effects of different types of
violence towards different age groups and different variables
