İbn Haldun ve Karl Marx toplumun genelini ilgilendiren konularda görüş
bildiren iki düşünürdür. Toplumu ilgilendiren konuların başında da iktisadi alana
ilişkin meseleler gelmektedir. Dolayısıyla her iki düşünürün iktisadi alana ilişkin de
önemli görüşleri vardır. Günümüzden yüzlerce yıl önce yaşamış olmalarına rağmen
her iki düşünürün görüşleri de hala itibar görmektedir. Bu bağlamda, bu çalışmada İbn
Haldun ve Karl Marx’ın iktisadi alana ilişkin görüşleri karşılaştırmalı biçimde
incelenecektir. Söz konusu inceleme sonucunda her iki düşünürün emek-değer, iş
bölümü ve devletin ekonomideki yerine ilişkin görüşleri arasında var olan benzerlikler
ya da mevcut farklılar tespit edilecektir.
Tez altı bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde her iki düşünürün hayatları
ve eserlerine ilişkin kısa bilgileri yer almaktadır. İkinci bölümde İbn Haldun’un
iktisadi alandaki görüşlerinin daha iyi anlaşılmasını sağlayacak olan ve Arap
düşünürün sosyoekonomik görüşlerinin temellerini oluşturan bazı temel kavramlar
incelenmiştir. Üçüncü bölümde İbn Haldun’un iktisadi alana ilişkin görüşleri detaylı
bir şekilde incelenmiştir. Dördüncü bölümde Karl Marx’ın sosyoekonomik
görüşlerinin temellerini oluşturan bazı temel kavramlar incelenmiştir. Beşinci
bölümde Alman düşünürün iktisadi alana ilişkin görüşleri detaylı bir şekilde
vi
incelenmiştir. Son bölümde ise söz konusu iki düşünürün emek-değer, iş bölümü ve
devletin ekonomideki yerine ilişkin görüşleri karşılaştırılmıştır.
Son bölümdeki karşılaştırma neticesinde, her iki düşünürün emek-değer
konusunda ortak fikirlere sahip olduğu kanaatine ulaşılmıştır. İş bölümüne ilişkin
olarak iki düşünürün bazı noktalarda hem fikir oldukları, bazı noktalarda ise
ayrıştıkları sonucuna varılmıştır. Son olarak, devletin ekonomideki yerine ilişkin
olarak ise iki düşünürün tamamen farklı düşündükleri tespit edilmiştir
Ibn Khaldun and Karl Marx are two thinkers who gave opinions on issues that
concern the general public. Issues related to the economic field are one of the types of
issues that concern society. Therefore, both thinkers have important opinions about the
economic field. Although they lived hundreds of years ago, the views of both thinkers
are still respected. Thus, Ibn Khaldun and Karl Marx’s views on economic field will
be examined comparatively in this study. As a result of this analysis, the similarities
or existing differences between the two thinkers’ views on labor-value, the division of
labor and the position of the state in the economic field will be determined.
The thesis consists of six chapters. The first part includes brief information
about the life of Ibn Khaldun and Karl Marx and their works. In the second chapter,
some basic concepts that form the basis of Ibn Khaldun’s socio-economic views and
which will provide a better understanding of his views in the field of economics are
examined. The Arab thinkers’ opinions on the economic field are analyzed in detail in
the third chapter. In the fourth chapter, certain basic concepts that constitute the basis
of Karl Marx’s socio-economic views are examined. His opinions regarding the
economic field are examined in detail in the next chapter. Finally, the views of the two
viii
thinkers about labor-value, division of labor and state's position in economy are
compared in the last chapter.
As a result of the comparison in the last chapter, it is concluded that both
thinkers have common ideas about labor-value. As regards the division of labor, it is
concluded that the two thinkers think the same at some points and think differently at
some points. Finally, it was determined that the two thinkers thought completely
different about the position of the state in the economic field
