Amaç: Bu araĢtırmanın amacı, ilkokul ve ortaokullarda görev yapan okul müdürlerinin örgütsel güç kullanımları ile öğretmenlerin örgütsel vatandaĢlık davranıĢı ve örgütsel kimlik algıları arasındaki iliĢkiyi incelemektir. Yöntem: Bu araĢtırmada, örgütsel güç kaynaklarının örgütsel vatandaĢlık davranıĢı ve örgütsel kimlik algısı arasındaki iliĢkinin tespit edilmesi için iliĢkisel tarama modeli kullanılmıĢtır. ÇalıĢmanın örneklemini EskiĢehir Odunpazarı Ġlçesinde görev yapan 366 ilkokul ve ortaokul öğretmeni oluĢturmaktadır. Bu araĢtırmada veriler “KiĢisel Bilgiler Formu”, “Yöneticilerin Kullandıkları Örgütsel Güç Kaynakları Ölçeği”, “Örgütsel VatandaĢlık DavranıĢı Ölçeği” ve “Algılanan Örgüt Kimliği Ölçeği” ile toplanmıĢtır. Verilerin çözümlenmesinde betimsel istatistikler, Mann Whitney U testi, Kruskal Wallis testi, Spearman Korelasyon Analizi ve Basit Doğrusal Regresyon Analizi kullanılmıĢtır. Bulgular: Bu araĢtırmada okul müdürlerinin güç kaynaklarının Uzmanlık Gücü (x = 4,04), Kar zmat k Güç (x =3,89), Ödüllend rme Gücü (x =3,87), Yasal Güç (x = 4,17) ve Zorlayıcı Güç (x =3,99) boyutlarında katılıyorum düzeyinde; Öğretmenler n örgütsel vatandaĢlık davranıĢlarının (x = 3,77) katılıyorum düzeyinde ve. Öğretmenlerin örgütsel k ml k algılarının Yönet m (x =4,02), Öğretmen (x =4,03), Öğrenc (x =4,02) ve Çevre (x =3,78) boyutlarında katılıyorum düzeyinde olduğu görülmüĢtür. AraĢtırmada kullanılan tüm değiĢkenler ve bu değiĢkenlerin alt boyutları arasında pozitif düzeyde anlamlı iliĢkiler olduğu görülmüĢtür. Güç kaynakları ile örgütsel vatandaĢlık davranıĢı arasındaki korelasyon değeri (r) 0,44 iken; Güç kaynakları ile örgütsel kimlik algısı arasındaki korelasyon değeri (r) 0,71; Örgütsel kimlik algısı ile örgütsel vatandaĢlık davranıĢı arasındaki korelasyon değeri (r) ise 0,48 olarak ölçülmüĢtür. Güç kaynakları ile örgütsel vatandaĢlık davranıĢı arasında oluĢturulan regresyon modeline göre, güç kaynaklarının öğretmenlerin örgütsel vatandaĢlık davranıĢlarının %19‟unu açıkladığı; güç kaynakları ile örgütsel kimlik algısı arasında oluĢturulan regresyon modeline göre, güç kaynaklarının öğretmenlerin örgütsel kimlik algılarının %55‟ini açıkladığı görülmüĢtür. Sonuç ve Öneriler: AraĢtırma sonucunda öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin örgütsel güç kaynaklarını kullanım düzeylerinin, öğretmenlerin örgütsel vatandaĢlık davranıĢı sergileme düzeylerinin ve örgütsel kimlik algılarının yüksek olduğu görülmüĢtür. Güç kaynakları ile cinsiyet, branĢ, mesleki kıdem ve okul türü arasında anlamlı farklılıklar görülmüĢtür. Erkek öğretmenlerin daha fazla uzmanlık gücü ve karizmatik güç kaynağını hissettikleri; uzmanlık gücünün en fazla Türkçe öğretmenleri tarafından algılandığı, diğer güç türlerinin ise en fazla Sosyal Bilgiler öğretmenleri tarafından algılandığı görülmüĢtür. Örgütsel vatandaĢlık davranıĢı ile branĢ ve okul hizmet süresi arasında anlamlı farklılıklar görülmüĢ; örgütsel kimlik algısı ile yaĢ, branĢ, mesleki kıdem ve okul türü arasında anlamlı farklılıklar olduğu görülmüĢtür. Sosyal bilgiler öğretmenlerinin en çok örgütsel vatandaĢlık davranıĢı sergiledikleri, PDR öğretmenlerinin ise en düĢük örgütsel vatandaĢlık davranıĢı sergiledikleri görülmüĢtür. Ortaokulda görev yapan öğretmenlerin örgütsel kimlik algılarının daha yüksek olduğu görülmüĢtür. AraĢtırmada elde edilen bulguların göz önünde bulundurularak, okul müdürlerinin öğretmenlerin örgütsel vatandaĢlık davranıĢlarını ve örgütsel kimlik algılarını yüksek tutacak bir ortam hazırlaması gerekmektedir. AraĢtırmada elde edilen verilerin daha kapsamlı olabilmesi için farklı okul türleri araĢtırmaya dâhil edilerek eğitim kurumları arasında karĢılaĢtırma yapılabilir.
Purpose: The purpose of this study is to examine the relationship between the school principals‟ use of power sources, teachers‟ organizational citizenship behaviors and organizational identification perceptions. Also, it is to be examined how the power sources predict the organizational citizenship behaviors and organizational identification perceptions. Method: In this study, the relational model was used in order to identify the relationship between the power sources, organizational citizenship behavior and organizational identity perceptions. The sample used in the study is composed of 366 primary and secondary school teacher in Odunpazarı district of Eskisehir. The data was collected from “Personal Info”, “Principals‟ Sources of Organizational Power Scale”, “Organizational Citizenship Behavior Scale” and “Organizational Identification Perceptions Scale”. The data analysis was done with the help of descriptive statistics, Mann Whitney U Test, Kruscal Wallis Test, Spearman Correlation Analysis and Simple Linear Regression Analysis. Results: In this study, principals‟ power sources use have been found at “I agree” level in the dimensions Expert power (x = 4,04), referent power (x =3,89), Reward Power (x =3,87), Leg t mate power (x = 4,17) and Coerc ve power (x =3,99). Teachers‟ organ zat onal c t zensh p behav ors have been found at “I agree” level (x = 3,77). Teachers‟ organizational identification perceptions have been found at “I agree” level in the dimensions “Andministration (x =4,02), Teacher (x =4,03), Student (x =4,02) and Environment (x =3,78). It has been seen that there are positive correlatios between all the variables used in the study and the sub-dimensions of the variables. The correlation value betwen the power sources and organizational citizenship behavior is 0,44; the correlation value betwen the power sources and organizational identification is 0,71 and the correlation value betwen the organizational identification and organizational citizenship Behavior is 0,48. The regression model shows that power sources explain the %19 of teachers‟ organizational citizenship behaviors and the %55 of teachers‟ organizational identification perceptions. Conclusion and Suggestions: At the end of the study, it has been seen that the principals‟ use of organizational power sources, teachers‟ organizational citizenship behaviors and organizational identification perceptions are at high level. There are statistically significant differences between the power sources and gender, branch of teachers, seniority of the teachers, and school type. Male teachers feel much expert power and referent power than female teachers; Turkish language teachers feel the most expert power while the Social Studies teachers feel the most of the other four power sources. Statistically significant differences have been seen between the branch and the period of service and the organizational citizenship behaviors. There are significant differences between age, branch, seniority of the teacher, school type and the organizational identification perceptions. Social studies teachers exhibit the most organizational citizenship behaviors, while the psychological counseling and guidance teachers exhibit the least. Teachers in secondary schools have higher organizational identification perceptions. Considering the results of the study, principals have to prepare the best environment for the teachers so that they can have a higher organizational citizenship behaviors and organizational identification perceptions. In order to have a more broad view of the data, this research can be conducted in different school types so as to compare the results.
