Yapısal eşitlik modellemesi, bağımlılık ilişkilerini eş zamanlı olarak tahmin etmek için, faktör analizi ve çoklu regresyon analizinin birleşmesiyle meydana gelen çok değişkenli istatistiksel bir yöntemdir. Yapısal eşitlik modellemesi, gözlenen değişkenler tarafından ölçülen gizil yapılar arasındaki nedensel ilişkiler ile ilgili olan araştırma problemlerini çözmek için pek çok disiplinde kullanılmaktadır. Bu tez çalışmasında yapısal eşitlik modellemesi tüm bileşenleriyle ayrıntılı olarak ele alınmış ve teorik yapısı incelenmiştir.
Yapısal eşitlik modellemesinin teorik yapısının ele alınmasından sonra, Türkiye’ de elektronik alışverişe dönük olarak tüketicilerin davranış ve eğilimlerini açıklayacak kuramsal bir model “Teknoloji Kabul Modeli” referans alınarak geliştirilmiştir. Bu kuramsal model ve araştırma kapsamında belirlenen hipotezler yapısal eşitlik modellemesi kullanılarak test edilmiştir. Araştırmanın sonucunda önerilen kuramsal modelin istatistiksel olarak geçerliliği belirlenmiş ve ileri sürülen onbir araştırma hipotezden sadece biri reddedilmiştir. Araştırma bulguları kuramsal olarak önerilen “Genişletilmiş Online Alışveriş Kabul Modeli” nin önceki çalışmalardaki bilgi sistemleri ve teknolojilerinin kuramsal tanımlamasını temel alarak Türkiye’ de Web üzerinden alışveriş için kullanıcıların kabulünü ve gönüllülüklerini tahmin etmek için kullanılabileceğini istatistiksel olarak ortaya koymuştur.
Structural equation modelling is a multivariate statistical method, with the integration of factor analysis and multi-regression analysis so as to simultaneously estimate dependence relationships. Structural equation modelling is used in various disciplines to solve research problems concerning casual relationships between implicit structures measured by the observed variables. Structural equation modelling has been dealt with in detail in this thesis and its theoretical structure has been analysed.
Following the consideration of theoretical structure of the structural equation modelling, a theoretical model has been developed to explain consumer behaviours and tendencies for electronic shopping in Turkey, taking the “Technology Acceptance Model” as reference. Hypotheses identified in this theoretical model and research were analysed using the structural equation modelling. Statistical validity of the theoretical model was determined at the end of the research and only one in eleven suggested research hypotheses was rejected. Research findings statistically stated that “Extended Online Shopping Acceptance Model”, which was theoretically suggested, could be used to estimate the acceptance and voluntariness of the users for online shopping in Turkey, based on the theoretical definition of the information systems and technologies in previous studies.
