Özet:
Bu tez çalışmasında, soğuk stresine maruz bırakılan sıçanların interskapular kahverengi (KYD) ve karın içi beyaz (BYD) yağ dokularından, damarlar için gevşetici etki gösterebilen molekül veya moleküllerin salgılanıp salgılanmadığının bio-assay olarak, cinsiyet farkı da dikkate alınarak araştırılması amaçlanmıştır.
Deneyler; izole organ banyosu ve data aqusition sistemi kullanılarak, dişi ve erkek sıçanlardan izole edilen damar preperatlarının norepinefrine (NE) (10-8– 10-3 M), KYD/BYD varlığı ve yokluğunda verdiği kümülatif kasılma yanıtlarının izlenmesi ile gerçekleştirilmiştir.
Deneylerde Spraque-Dawley cinsi (150-200 g), 24 adet (12 dişi, 12 erkek) sıçan kullanılmıştır. Deney grupları: Kontrol (dişi ve erkek); soğuk stresi uygulanan (dişi ve erkek) olmak üzere 4 grup şeklinde oluşturulmuştur. Soğuk stresi: Sıçanların, 5 gün boyunca günde 2’şer saat (8.00-10.00 saatlerinde) +40C’de kolayca hareket edebilecekleri bir kafes içinde tutulmaları ile oluşturulmuştur. Sıçanlar 5. günde servikal dislokasyonla öldürülüp thorasic aorta izole edilmiştir. Banyo ortamına ilave etmek için kahverengi ve beyaz yağ dokuları; stresli sıçanların karın içinden (beyaz) ve kürek kemiklerinin arasından (kahverengi), izole edilmiştir.
Kontrol grubu sıçanlardan elde ettiğimiz bulgularımız, dişi ve erkeklerin aort damarlarının NE için reseptör afinitesinin farklı olduğuna işaret etmektedir. Cinsiyete bağlı bu afinite farkı, soğuğa maruz bırakılan sıçanlardan çıkarılan KYD varlığında ortadan kalkarken, BYD için benzer bir etki gözlenememiştir. Stres grubu sıçanlardan elde ettiğimiz sonuçlar, KYD ve BYD’nun dişi ve erkeklerin damarlarında farklı etkiye sahip olduğunu işaret etmektedir. KYD erkeklerin damarlarında NE reseptör sayısını azaltırken, BYD hem reseptör afinitesini hem de sayısını azaltmaktadır. Dişilerde ise KYD, erkeklerde BYD için elde edilen verilere benzer etki göstermektedir.
Sonuç olarak: Çalışmamız, soğuğa maruziyette yağ dokularının endokrin bir etki göstererek damarların NE’e verdikleri kasılma yanıtlarını etkileyebileceğini, damar düz kas aktivitesine sadece KYD’nun değil BYD’nun da etkili olabileceğini, erkeklerde BYD’nun, dişiler de ise KYD’nun daha etkili olabileceğini, soğuğa maruziyette gelişebilecek aşırı vazokonstriksiyona karşı yağ dokularının sınırlandırıcı bir görev üstlenebileceğini, işaret etmektedir.
