Architectural competitions are influenced by the social, political, and economic
circumstances and technological data. It is seen the competitions process in the post 1980 period in Turkey are influenced by these circumstances and data. Social, cultural,
political and economic developments emerged after 1980 influence the social life in
Turkey. The society goes through a rapid socialization period in line with the changes
in the social life. The changes and developments in the architectural milieu observed in
parallel to the mentioned socialization process translate into the beginning of a new
period in architecture competitions. In such periods, competitions are not solely defined
by a means to attain projects; they are transformed into platforms where ‘words’ are
told, ideas are discussed and extreme views are questioned. Over the process, roles of
civil society organizations, local administrations and press and media organs gain
prominence. Demonstrating a rapid advance, communication technology accelerates
the process of the socialization of architecture making it a socialized concept. The
problems encountered in the different phases the process of competitions such as
forming the list of conditions and program, jury formation and evaluation, formation of
the jury evaluation report and implementation process after competition are observed to
hinder turning the projects into practice as well as damage the competitions
environment despite the favorable developments manifested throughout the process.
This focus of this thesis study is to identify the changes and developments in the
architectural platform and competitions observed in Turkey in and after 1980, determine
whether or not the mentioned changes and developments lead to a breaking point in the
competitions as a process and point out the problems encountered in the course of
competitions as well as the negative results of those problems in the course of
competitions. In this context, the study is rooted by important architecture of
competitions, which reflect the changes and transformation in the architectural milieu
and course of competitions and can exemplify the problems encountered during the
process in the post-1980 period.
Mimarlık yarışmaları, gerçekleştirildikleri dönemdeki sosyal, siyasi, ekonomik
koşullardan ve teknolojik verilerden etkilenir. Türkiye’de 1980 sonrası yarışmalar
sürecinin de, bu koşullardan ve verilerden etkilendiği görülür. Türkiye’de 1980 sonrası
yaşanan sosyal, kültürel, siyasi ve ekonomik gelişmeler toplumsal hayatı etkiler.
Toplumsal hayatta yaşanan gelişmelerle birlikte toplum hızlı bir sosyalleşme sürecine
girer. Bu sosyalleşme süreci ile mimarlık ortamında ve yarışmalarda yaşanan değişim
ve gelişmeler, mimarlık yarışmaları sürecinde yeni bir dönemin başlangıcını oluşturur.
Bu dönemde yarışmalar, sadece proje elde etme yöntemi olarak görülmez; aynı
zamanda ‘söz’lerin söylendiği, fikirlerin tartışıldığı ve uç düşüncelerin sorgulanıldığı
platformlar haline gelir. Süreçte, sivil toplum örgütlerinin, yerel yönetimlerin ve basın
yayın organlarının önemi artar. İletişim teknolojisi, hızlı bir şekilde ilerleme göstererek
mimarlığın sosyalleşme sürecini hızlandırır ve mimarlık toplumsallaşır. Süreçte
yaşanan olumlu gelişmelere rağmen, yarışma öncesi hazırlık süreci, şartname ve
programın hazırlanması, jüri oluşumu ve değerlendirmesi, jüri değerlendirme raporunun
oluşturulması ve yarışma sonrası uygulama süreci gibi yarışma işleyiş sürecinin çeşitli
aşamalarında karşılaşılan problemlerin, hem projelerin uygulama sürecine
geçememesine neden olduğu, hem de yarışmalar ortamına zarar verdiği görülür. Tez
kapsamında, Türkiye’de 1980 ve sonrası mimarlık ortamında ve yarışmalar sürecinde
yaşanan değişim ve gelişmeleri belirlemek, yaşanan bu değişim ve gelişmelerin
yarışmalar sürecinde bir kırılma noktası yaratıp yaratmadığını tespit etmek; yarışma
işleyiş sürecinde karşılaşılan sorunları ve bu sorunların yarışmalar ortamına verdiği
olumsuz sonuçları belirlemek, bu çalışmanın temelini oluşturmaktadır. Bu kapsamda,
1980 sonrası dönemde mimarlık ortamında ve yarışmalar sürecinde yaşanan değişim ve
dönüşümü yansıtan, süreçte karşılaşılan problemlere örnek olabilecek, döneminin
önemli mimarlık yarışmaları ile konu desteklenmektedir.
