Amaç: Bu araştırmanın amacı, psikolojik danışmanların etkili psikolojik danışman nitelikleri ile iş yaşamında öznel iyi oluşları (işe bağlılık) ve iş yaşam kaliteleri (mesleki tatmin, eşduyum yorgunluğu, tükenmişlik) arasındaki ilişkide, psikolojik sermayenin aracı rolünün belirlenmesidir. Çalışmada etkili psikolojik danışman nitelikleri yordayan değişken, psikolojik sermaye aracı değişken, iş yaşamında öznel iyi oluş (işe bağlılık) ve iş yaşam kalitesi (mesleki tatmin, eşduyum yorgunluğu, tükenmişlik) yordanan değişken olarak alınmıştır.
Yöntem: Bu araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma, özel sektörde ve devlet kurumlarında çalışmakta olan 218’i kadın ve 115’i erkek olmak üzere toplam 333 psikolojik danışman üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada İkiz ve Totan (2014, s. 269-279) tarafından geliştirilen Etkili Psikolojik Danışman Niteliklerini Değerlendirme Ölçeği; Schaufeli, Salanova, GonzalezRoma ve Bakker (2002, s. 71-92) tarafından geliştirilen ve Eryılmaz ve Doğan (2012, s. 49-55) tarafından Türkçeye uyarlaması yapılan Utrecht İşe Bağlılık Ölçeği; Stamm (2005, s. 1-29) tarafından geliştirilen ve Yeşil, Ergün, Amasyalı, Er, Olgun ve Aker (2010, s. 111-117) tarafından Türkçeye uyarlanan Çalışanlar İçin Yaşam Kalitesi Ölçeği ile Luthans, Avolio, Avey ve Norman (2007, s. 541-572) tarafından geliştirilen ve Akçay (2011a, s. 115-124) tarafından Türkçeye uyarlanan Psikolojik Sermaye Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın amacı doğrultusunda oluşturulan aracılık modelleri PROCESS Makrosu regresyon temelli bootstrapping tekniği ile analiz edilmiştir.
Bulgular: Psikolojik danışmanların etkili psikolojik danışman nitelikleri ile iş yaşamında öznel iyi oluşları (işe bağlılık) ve iş yaşam kaliteleri arasında psikolojik sermayenin aracılığının olup olmadığı, regresyon temelli bootstrapping analizi kullanılarak incelenmiştir. Analiz sonuçlarına göre etkili psikolojik danışman niteliklerinin ve psikolojik sermayenin, iş yaşamında öznel iyi oluşu (işe bağlılık) pozitif yönde yordadığı görülmüştür. İş yaşam kalitesi; mesleki tatmin, eşduyum yorgunluğu ve tükenmişlik alt boyutlarından oluştuğu için üç ayrı model oluşturularak ele alınmıştır. İş yaşam kalitesi alt boyutları incelendiğinde ise etkili psikolojik danışman niteliklerinin ve psikolojik sermayenin mesleki tatmini pozitif; eşduyum yorgunluğu ve tükenmişliği negatif yönde yordadığı görülmüştür. Psikolojik sermayenin, etkili psikolojik danışman nitelikleri ile iş yaşamında öznel iyi oluş (işe başlılık) ve mesleki tatmin arasındaki ilişkide kısmi aracılık etkisi bulunurken; eşduyum yorgunluğu ve tükenmişlik ile ilişkisinde tam aracılık etkisi bulunmuştur.
Sonuç ve Öneriler: Bu araştırmada psikolojik danışmanların etkili psikolojik danışman nitelikleri ile iş yaşamında öznel iyi oluşları (işe bağlılık) ve iş yaşam kaliteleri (mesleki tatmin, eşduyum yorgunluğu, tükenmişlik) arasındaki ilişki ve bu ilişkide psikolojik sermayenin aracılık rolü ortaya konulmuştur. Bu doğrultuda psikolojik danışmanların hem mesleki hem de psikolojik açıdan kendilerine yapacakları yatırımların, iş yaşamlarını pozitif yönde etkileyebileceği söylenebilmektedir. Oluşturulan modeller ve elde edilen bulgular doğrultusunda, psikolojik danışmanların etkili birer psikolojik danışman olma noktasında çaba harcamaları ile psikolojik sermayelerine yatırım yapmalarının; iş yaşamlarında negatif duygu ve durumlara karşı koruyucu ve pozitif duygu ve durumları destekleyici olacağı düşünülmektedir.
Purpose: The aim of this study is to determine the mediator role of psychological capital in the relationship between effective counselor characteristics of psychological counselors with subjective well-being at work (work engagement) and professional quality of life (compassion satisfaction, compassion fatigue, burnout). In the study, effective counselor characteristics were predictive variable, psychological capital mediator variable, subjective well-being (work engagement) and professional quality of life (compassion satisfaction, compassion fatigue, burnout) were taken as the predicted variables.
Method: The correlational model of quantitative research design was used in this study. The research was conducted on 333 psychological counselors (218 female and 115 male) working in private sector and state institutions. In the study, Effective Counselor Characteristics Scale developed by İkiz and Totan (2014, p. 269-279); Utrecht Work Engagement Scale, developed by Schaufeli vd. (2002, p. 71-92) and adapted to Turkish by Eryılmaz and Doğan (2012, p. 49-55); Professional Quality of Life Scale, developed by Stamm (2005, p. 1-29) and adapted to Turkish by Yeşil et al. (2010, p. 111-117); Psychological Capital Scale developed by Luthans vd. (2007, p. 541-572) and adapted to Turkish by Akçay (2011a, p. 115-124) was used. For the purpose of the study, the mediation models were analyzed by PROCESS Macro regression based bootstrapping technique.
Results: Regression based bootstrapping analysis was used to determine whether psychological capital mediated the relationship between effective counselor characteristics of psychological counselors with subjective well-being at work (work engagement) and professional quality of life (compassion satisfaction, compassion fatigue, burnout). According to the results of the analysis, effective counselor characteristics and psychological capital positively predicted subjective well-being at work (work engagement).
Professional quality of life; since it consists of sub-dimensions of compassion satisfaction, compassion fatigue and burnout, three different models have ben examined. When the dimensions of professional quality of life are examined compassion satisfaction were positively; compassion fatigue and burnout were negatively predicted by effective counselor characteristics and psychological capital. While psychological capital has a partial mediating effect on the relationship between effective counselor characteristics with work engagement and compassion satisfaction; full mediation effect was found in the relationship with compassion fatigue and burnout. Conclusion and Suggestions: In this study the relationship between effective counselor characteristics of psychological counselors with subjective well-being at work (work engagement) and professional quality of life (compassion satisfaction, compassion fatigue, burnout) and the mediating role of psychological capital in this relationship were revealed. In this respect, it can be said that the investments that psychological counselors will make to them both professionally and psychologically can affect their work lives positively. In line with the models and findings obtained, it is seen that psychological counselors make an effort to become effective psychological counselors and invest in their psychological capital; it is thought to be protective against negative emotions and situations and support positive emotions and situations in work life.
