Özet:
Son yıllarda çeşitli nedenlerle immündüşkün hasta popülasyonu artışı ile orantılı olarak fırsatçı mantar infeksiyonlarının görülme sıklığında da artış saptanmaktadır. Sistemik fungal infeksiyonlar yüksek oranda mortalite ve morbiditeye yol açmaktadırlar. En sık etkenler Candida ve Aspergillus türleridir. Kullanılan ilaçların dar spektrumu, toksisitesi, tolere edilebilme güçlüğü ve dirençli suşların ortaya çıkması nedeniyle tedavi genellikle zordur. Özellikle tek ilaç tedavisine cevap vermeyen hastalarda ya da dirençli suşların varlığında kombinasyon tedavisi düşünülebilir.
Bu çalışmada 30 C.albicans suşuna karşı, klasik antifungal ajan amfoterisin B ile en sık kullanılan antifungal flukonazol ve azol grubunun yeni üyelerinden olan vorikonazolün tek başlarına ve ikili kombinasyonlarında aktiviteleri değerlendirildi. Test edilen suşlara karşı üç antifungalin hem broth mikrodilüsyon hem de E test yöntemi ile MİK değerleri saptandı ve testler arasındaki tutarlılık değerlendirildi. AmB+FLU ve AmB+VOR kombinasyonlarında ilaç etkileşmelerini değerlendirmek için checkerboard broth mikrodilüsyon ve E test yöntemleri kullanıldı.
Test edilen tüm suşlar her iki yöntemle de flukonazole duyarlı bulundu. Broth mikrodilüsyon ve E test yöntemi ile elde edilen MİK aralığı sırasıyla amfoterisin B için 0.125-0.5 ve 0.016-0.25 g/ml, flukonazol için 0.125-1.00 ve 0.032-1.00 g/ml, vorikonazol için 0.008-0.062 ve 0.003-0.016 g/ml saptandı. Testler arasındaki tutarlılık amfoterisin B, flukonazol ve vorikonazol için sırasıyla %83.3, %96.6 ve %96.6 olarak bulundu.
AmB+FLU kombinasyonunda checkerboard yöntemi ile %3.3 sinerji ve %96.6 etkisizlik, E test yöntemi ile %6.6 sinerji, %13.3 antagonizma ve %80 etkisizlik saptandı. İki yöntem arasındaki tutarlılık %76.6 idi. AmB+VOR kombinasyonunda her iki yöntemle %6.6 sinerji ve %93.3 etkisizlik gözlendi. Bu kombinasyonda testler arası tutarlılık %86.6 idi.
Sonuçlarımıza göre, kombine veya tek başına antifungal etkinliği saptamada E test yöntemi, broth mikrodilüsyon ve checkerboard yöntemlerine alternatif olabilir. Düşük oranlarda sinerji ve antagonizma saptanmasına karşı, amfoterisin B ve azollerin kombinasyonunda ilaçlar sıklıkla birbirlerinden etkilenmediler.
