Pilot hatasına etki eden faktörlerin incelenmesi

Abstract

Havacılık kazalarının %60 - %80’nin insan hatasından kaynaklandığı, uluslararası kabul gören bir gerçektir. Havacılık sektöründe en küçük bir insan hatasının ölümcül sonuçlar getirdiği, ilgili araştırma ve raporlardan bilinmektedir. Her cinsten ulaşım ve üretim aracını, insanların kullandığını gözlemlediğimize göre; araç kullanımında insan kaynaklı hataların araştırılıp, proaktif önlemlerin alınması önemli bir araştırma konusudur. Konu bir hava ulaşım aracı kullanan pilot olunca; insan hatalarının kaynaklarının araştırılması daha fazla önem kazanmaktadır. O nedenle bu çalışmada; pilotun hata yapmasına katkıda bulunan tüm faktörlerin incelemesi yapılarak; pilot adayları arasından seçim yaparken, hata potansiyeli taşıyanların önceden tahminine yönelik istatistik temelli bir analiz yapılmıştır. Pilotun kişilik özellikleri, psikomotor yetenekleri, görsel-işitsel hafıza potansiyelleri, sayısal yetenekleri ile uçuş eğitiminde yapılan toplam hata sayısı arasındaki ilişkiler çoklu regresyon analizi ile belirlenmeye çalışılmıştır. Kişilik özellikleri için Cattell’in önerdiği 16 kişilik faktör anketi, psikomotor yetenekleri için gerçek deneme uçuşu, görsel ve işitsel hafıza potansiyelleri için görsel ve işitsel hafıza testleri ve sayısal yetenekleri için matematik ve fizik testleri 24 sivil pilot öğrenci üzerinde uygulanmıştır. Pilot adaylarının uçuş eğitimi sürecinde yaptıkları hatalar ile kişilik özelliklerinin yakın ilişki içinde olduğu tespit edilmiştir. Regresyon sonuçlarına göre; pilot adaylarının kişilik özelliklerinin önceden tahmin edilmesinin gerekli olduğu anlaşılmaktadır.

It is an internationally accepted fact that aviation accidents 60% - 80% occur because of human error. It’s also known from the relevant research and reports that even the smallest error made by a person can cause fatal results in the aviation sector. As we observe that every kind of transportation and production vehicles are used by people, searching the human-induced errors at using vehicles, taking proactive preventions is an important research topic. When the subject is a pilot using air transport vehicle, it is more important to search the main resources of human errors. Therefore, in this study, an anaylis based on the statistics of estimating the people having error potentials when selecting among the pilot candidates, has been done, by reviewing all of the factors contributing to the pilot make error. The relations between the pilot's personality traits, psychomotor skills, visual auditory memory potentials, numerical skills and total number of errors made during flight training are determined by multiple regression analysis. 16 personality factor questionnaire suggested by Cattell for personality traits, the real test flight for psychomotor skills, visual and auditory memory tests for visual and auditory memory potentials and mathematics and physics tests for numerical skills were applied on 24 civil pilot students. It was determined that there was a close realtionship between the errors pilot made during flight training period and personalities. According to the results of the regression, it is understood that it is necessary to predict candidates' personality traits.