Sünnet Gölü arşivinin (Mudurnu, Bolu, KB Anadolu) farklı disiplinlerle paleoiklimsel incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada KB Anadolu‘da Bolu ile Göynük arasında bulunan ve bir heyelan set gölü olan Sünnet Göl‘ü farklı yaklaşımlar kullanılarak incelenmiştir. Öncelikle alanın dijital topografik ve batimetrik haritaları hazırlanmış; arazi gözlemleri vasıtasıyla gölü oluşturan heyelanlar ve göl kenarı taraçaları haritalanmıştır. Daha sonra gölün farklı derinliklerinden 4 adet karot alınmıştır. Çalışmaların yoğunlaştırıldığı SK-2 karotu üzerinden 2 cm aralıklı alınan 68 örnek sedimantolojik, kimyasal, mineralojik, izotopik ve biyolojik analizlere tabi tutulmuştur. Elde edilen bulgularla son 250 yıllık dönemin iklim değişimlerini gösteren bir yerel Ģablon çıkartılmış; ve standart küresel bulgularla karşılaştırılmıştır. Yapılan sedimantolojik gözlemler sonucunda, tabanı 1760 yılına kadar uzanan SK-2 karotu farklı iklim ve göl seviyesinin değişimini gösteren beş döneme (1760-1800, 18001860, 1860-1910, 1910-1990, 1990-2009) ayrılmıştır. Tanımlanan 1760-1800 aralığında artan 18O değerleri ve yüksek Pinus/toplam ağaç poleni oranı gözlenmektedir. 1800-1860 aralığında ise göl seviyesi en yüksek konumunda kalmış; yüzeysel ayrışmanın etkinliği (Na2O/Al2O3, Na2O/TiO2 ve Na2O/K2O) kendini toprak ayrıĢma süreçlerinde göstermiş ve bununla birlikte tuzluluk göstergeleri (Mg/Ca ve Sr/Ca) dönemin başında ve sonunda belirgin şekilde azalmıştır. 1860-1910 aralığı kısmen düşük su düzeyleri ve Hantzschia amphioxys diatom taksonunda %20-50 arasında bolluk salınımlarıyla temsil olunur. 19101990 aralığı ise daha düşük su düzeyleri ve anoksik (V/Al ve Zn/Al) koşulların azalması ile belirgindir. 1990-2009 aralığında su düzeyi yeniden yükselmiş, V/Al ve Zn/Al grafiklerinde anoksik koĢulların artıĢı, Mg/Ca ve Sr/Ca grafiklerinde tuzluluk koşullarının azalışı ve Cyclotella ocellata diatom taksonunda bolluk artıĢı izlenmiĢtir. Yapılan değerlendirmeler, Güneş lekeleri sayısı ile Sünnet Gölü kaydının yüksek bir uyum içinde olduğunu göstermektedir. Düşük Güneş lekeli dönemler Sünnet Gölü kaydında yüksek yağışlı ve genellikle daha az sıcak dönemlere karşılık gelmektedir.

In this study the lake Sünnet which is a landslide dammed lake between Bolu and Göynük at the NW Anatolia is examined by different methods. Primarily, digital elevation models and bathymetry maps were prepared; landslides that originated the lake and lake margin terraces were mapped. Afterwards, 4 cores are collected from different depths of the lake. Sedimantological, geochemical, minerological, izotopic and biological analyses were performed on 68 samples which were collected at each 2 cm interval in the SK-2 core. On the basis of the findings, a local climate change template for the last 250 years is prepared and it is compared with the global data. The SK-2 core whose base goes back to 1760 AD is divided in to 5 distinct periods which show different climate and lake levels (1760-1800, 1800-1860, 1860-1910, 19101990, 1990-2009). Increased 18O rate and high Pinus/total tree pollen rate is observed in 1760-1800 AD interval. In the period 1800-1860 AD, lake level stayed on highest position, degree of the surface alteration (Na2O/Al2O3, Na2O/TiO2 and Na2O/K2O) is reflected on the soil decomposition processes, and at the same time salinity indicators (Mg/Ca and Sr/Ca) remarkably decreased at the beginning and the end of the period. The 1860-1910 AD period is characterised by partially low water level and the oscillation of the abundance Hantzschia amphioxys diatom taxon between % 20 and 50. 1910-1990 AD period is marked by lower water levels and less anoxic (V/Al ve Zn/Al) conditions. During the 1990-2009 AD period, water level rised again, increasing anoxic conditions on V/Al ve Zn/Al charts, decreasing salinity on Mg/Ca and Sr/Ca graphs and the abundance of Cyclotella ocellata diatom taxon is observed. On the basis of the assessments it is noteworthy that, Sunspot number is very compatible with the Sünnet Lake record. Lower Sunspot periods generally correspond to more rainy and lower temperature periods in the Sünnet Lake record.