Bu tez araştırmasında hediyeleşme motivasyonları modelini temel alan
hediyeleşme motivasyonları ölçeği geliştirilmiştir. Toplam 10 boyut ve 50 ifadeden
oluşan hediyeleşme motivasyonları ölçeğinin güvenilirliği ve geçerliliği beş çalışma
kapsamında test edilmiştir. Çalışma-1 kapsamında, altı Kuzey Amerikalı (Amerika
Birleşik Devletleri) katılımcıdan ve her biri farklı kültürden olmak üzere dokuz
katılımcıdan oluşan iki odak grup görüşmesi gerçekleştirilmiştir. Çalışma-2'de, 150
ifadeden oluşan ifade havuzu 11 uzman araştırmacı tarafından değerlendirilmiş ve 30
ifade içerik geçerliliğine sahip olmadığı için elenmiştir. Çalışma-3'de ise 646 Kuzey
Amerikalı (Amerika Birleşik Devletleri) katılımcıdan toplanan anket verisi
kapsamında 120 ifadeden oluşan ifade havuzu açıklayıcı faktör analizine tabi tutulmuş
ve 70 ifade bu aşamada elenmiştir. Çalışma-4 kapsamında; Hindistan'dan 238
katılımcıdan, Birleşik Krallık'tan 240 katılımcıdan ve Amerika Birleşik
Devletleri'nden 280 katılımcıdan toplanan anket verisi ile hediyeleşme motivasyonları
ölçeğinin kültürlerarası geçerliliği testi gerçekleştirilmiştir. Son olarak Çalışma-5'de
ise dört farklı hediyeleşme anı (Noel, Anneler günü, Sevgililer günü, Doğum günü)
kapsamında hediyeleşme motivasyonları ölçeğinin ölçüm eşvaryanslılığı test
edilmiştir. Bu beş çalışma neticesinde, güvenilirliğe ve geçerliliğe sahip hediyeleşme
motivasyonları ölçeği geliştirilmiştir. Hediyeleşme literatürüne bu tez araştırması
neticesinde sağlanan teorik katkılar tartışılmış ve uygulamacılara yönelik önerilerde
bulunulmuştur.
In this Ph.D. dissertation, gift-giving motivations scale, which is based on the
motivations of a gift-giving model, was developed. Across five studies, reliability and
validity performances of the gift-giving motivations scale, which consists of 10 factors
and 50 items, were tested. In Study-1, two focus group interviews were conducted with
six participants from the U.S. and nine participants from eight different countries. In
Study-2, the initial item pool that is consisted of 150 items were evaluated by 11 expert
researchers. According to the results of Study-2, 30 items were eliminated from the
initial item pool. In Study-3, exploratory factor analysis was performed with the data
collected from 646 North Americans (U.S.). Exploratory factor analysis results
suggested the elimination of 70 items. Study-4 examined the cross-cultural validity of
the motivations of gift-giving scale with the data collected from 238 Indians, 240
British, and 280 North American participants. Study-5 checked whether the
motivations of gift-giving scale has measurement invariance across four gift-giving
occasions, namely, the Christmas, the Mother's day, the Valentine's day, and Birthday.
Results of these five studies demonstrated that the motivations of gift-giving scale is
reliable and valid. Theoretical contributions of the current dissertation is discussed and
suggestions are provided for practitioners.
