Emzirme motivasyonu ölçeğinin Türkçeye uyarlanması, emzirme motivasyonunu etkileyen faktörlerin belirlenmesi

Abstract

Amaç: Çalışmamızda, Kestler-Peleg (2015) tarafından geliştirilen Öz-Belirleme Kuramı’na dayalı Emzirme Motivasyon Ölçeği’nin primipar ve multipar anneler için Türkçe’ ye uyarlaması yapılarak, emzirme motivasyonunu etkileyen faktörler incelenmiştir. Ayrıca çalışmada emzirme motivasyonunun tek başına anne sütü ile beslemedeki etkisinin de belirlenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Çalışma metodolojik ve tanımlayıcı tipte bir araştırmadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak Postpartum Dönem Veri Toplama Formu, Emzirme Motivasyon Ölçeği, Emzirme Öz-Yeterlilik Ölçeği, Edinburg Postpartum Depresyon Ölçeği ve Maternal Bağlanma Ölçeği kullanılmıştır. Örneklem kriterlerine uyan 250 primipar ve multipar kadına veri toplama araçları doğum sonu 8.haftada uygulanmıştır. Belirlenen hastanelerin doğum sonu kliniklerinde yatan annelerle görüşülmüş, kendilerine 8.haftada ev ziyareti yapılarak veri toplama araçlarının uygulanacağı bilgisi verilmiştir. Veriler 10 Mayıs 2016-24 Mart 2017 tarihleri arasında toplanmıştır. Bulgular: Emzirme Motivasyon Ölçeği’nin Türkçe versiyonunun primipar anneler için 23 madde ve beş alt faktörden; multipar anneler için ise 24 madde ve altı alt faktörden oluştuğu açımlayıcı faktör analizi ile belirlenmiştir. Hesaplanan cronbach alpha değerine göre Emzirme Motivasyon Ölçeği primipar (cronbach alfa: 0.887) ve multipar (cronbach alfa: 0.914) anneler için oldukça güvenilir bir ölçektir. Otonom motivasyon düzeyi ilkokul mezunu olan annelerde üniversite mezunu olan annelere göre daha düşüktür. Multipar annelerin gebelikte sigara kullanma durumları emzirme motivasyonlarını etkilemezken, primipar annelerde gebeliğinde sigara kullananların otonom motivasyonları daha düşük bulunmuştur. Primipar ve multipar annelerin kontrollü motivasyon düzeyi depresyon riski bulunanlarda daha yüksek bulunmuştur. Primipar ve multipar annelerden emzirme öz-yeterlilik puanları yüksek olanların otonom motivasyon düzeyleri daha yüksektir. Multipar annelerin otonom motivasyonları ile maternal bağlanma durumları arasında pozitif yönde anlamlı ilişki saptanmıştır. Doğum sonu 8.haftada bebeklerine tek başına anne sütü veren primipar ve multipar annelerin otonom motivasyonları, bebeklerine anne sütüyle birlikte mama takviyesi yapan annelere göre daha yüksek olarak bulunmuştur. Sonuç: Emzirme Motivasyon Ölçeği’nin Türkçe versiyonunun annelerin emzirme motivasyonunu belirlemede geçerli ve güvenilir bir araç olduğu belirlenmiştir. Primipar annelerde; yaş, öğrenim düzeyi, sigara kullanımı, emzirme desteği alma durumu, depresyon riski, emzirme öz-yeterlilik algısı emzirme motivasyonu ile ilişkili bulunmuştur. Multipar annelerde öğrenim düzeyi, emzirme desteği alma, depresyon riski, emzirme öz-yeterlilik algısı ve maternal bağlanma emzirme motivasyonu ile ilişkili faktörlerdir.

Objective: In our study, we investigated the factors affecting breastfeeding motivation with the adaptation of the Breastfeeding Motivation Scale based on Self-Determination Theory developed by Kestler-Peleg (2015) to Turkish for primiparous and multiparous mothers. In addition, it is aimed to determine the effect of breastfeeding motivation on exclusive breastfeeding. Material and Methods: The study is a methodological and descriptive research. Postpartum Data Collection Form, Breastfeeding Motivation Scale, Breastfeeding Self-efficacy Scale, Edinburg Postpartum Depression Scale, Maternal Attachment Inventory were used as data collection tools in the study. 250 primiparous and multiparous women who met the sampling criteria were applied at the end of the 8th week. Mothers who were in postpartum clinics in the determined hospitals were informed that the data collection tools would be implemented by visiting them at the 8th week. The data were collected from May 10, 2016 to March 24, 2017. Results: We determined that the Turkish version of the breastfeeding motivation scale consists of 23 items and five subscale for primiparous; 24 items and six subscale for multiparous by the explanatory factor analysis. According to the calculated cronbach alpha value, the breastfeeding motivation scale is a very reliable measure for primiparous (cronbach alpha: 0.887) and multiparous (cronbach alpha: 0.914) mothers. Autonomous motivation levels are lower in mothers of primary school graduates than those of mothers with university degrees. While multiparious cigarette smoking did not affect breastfeeding motivations, primiparious smokers had lower autonomic motivations. Controlled motivation levels of primiparious and multiparious were found to be higher in the presence of depression risk. Primiparous and multiparious mothers with higher breastfeeding self-efficacy scores were found to have higher autonomous motivation levels. There was a significant positive correlation between autonomic motivation and maternal attachment status of multiparous mothers. The autonomic motivation of primiparious and multiparious mothers, who exclusively breastfeeding their babies during the 8th week of birth, was found to be higher than that of mothers who breastfeed with formula. Conclusion: It was determined that the Turkish version of the Breastfeeding Motivation Scale was a valid and reliable tool in determining the mothers' motivation to breastfeed. In primipar mothers; age, level of education, cigarette use, breastfeeding support status, depression risk, breastfeeding self-efficacy perception are associated with breastfeeding motivation. Education level, breastfeeding support, depression risk, breastfeeding self-efficacy perception and maternal attachment are associated with breastfeeding motivation.