Bir cumhuriyet aydını : Vedat Nedim Tör

Abstract

Bu çalışma, 1897 – 1985 yılları arasında yaşayan ve bir cumhuriyet aydını olan Vedat Nedim Tör’ün hayatını, entelektüel faaliyetlerini, Kadro Hareketi’yle ilişkisini ve bürokrasideki çalışmalarını kapsamaktadır. Tezin önemi ve problemi, Cumhuriyet Devriminin - aydın ilişkisi ve sonuçları itibariyle cumhuriyet döneminin önemli aydınlarından olan Vedat Nedim Tör üzerine bugüne kadar hiçbir çalışma yapılmamış olmasıdır. Bu çalışmanın amacı; cumhuriyet Türkiye’sine katkılarıyla önemli bir şahsiyet olan Vedat Nedim Tör’ün hayatı, eserleri ve çalışmaları hakkındaki bilgileri ortaya koyarak bilim dünyasına mütevazı bir katkı sunmaktır. Çalışma; “Giriş”, “Vedat Nedim Tör’ün Hayatı”, “Vedat Nedim Tör’ün Entelektüel Faaliyetleri”, “Kadro Hareketi ve Vedat Nedim Tör” ve “Vedat Nedim Tör’ün Bürokrasideki Çalışmaları” bölümlerinden oluşmaktadır. Giriş kısmında tezin konusu etraflıca tanımlanıp çalışmanın amacı, kapsamı, önemi ve kullanılan araştırma yöntemleri hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde Vedat Nedim Tör’ün aile, eğitim, çalışma ve siyasi hayatı eldeki belgeler ışığında aydınlatılmaya çalışılmıştır. Bir asra yakın ömründe yaşadıkları ve bir aydın olarak cumhuriyet Türkiye’sine kattığı değerler ortaya konmaya çalışılmıştır. İkinci bölümde, çok yönlü aydın kişiliğiyle yaşadığı döneme damga vuran Vedat Nedim Tör’ün entelektüel faaliyetleri üzerinde durulmuştur. Ulaşılan belgelerden yola çıkılarak düşünce yapısı, tiyatro oyunları, denemeleri, anı çalışması, dergi yazıları, hikâye kitabı, gazete yazıları, kendisi hakkında çıkan yazılar ve diğer eserleri hakkında aydınlatıcı bilgiler ortaya konmaya çalışılmıştır. Üçüncü bölümde, Atatürk’ün izniyle kurulan Kadro dergisinde iki yıl neşriyat müdürlüğü de yapan bir aydın olarak Vedat Nedim Tör’ün Kadro Hareketi’yle ilişkisi üzerinde durulmuştur. Kadro Hareketi’nin kuruluşunda oynadığı rol, bu hareket içindeki faaliyetleri gerek idareci kişiliği gerek ekonomi, turizm ve kültür gibi konular üzerine yazdığı yazılarla Kadro Hareketi içerisindeki konumu ortaya konmaya çalışılmıştır. Dördüncü bölümde, aynı zamanda bir bürokrat da olan Vedat Nedim Tör’ün bürokrasideki çalışmaları üzerinde durulmuştur. Çeşitli devlet kurumları ve özel kuruluşlarda icra ettiği müdür, müdür muavinliği ve müşavirlik gibi görevleri boyunca yaptığı faaliyetler hakkında bilgi verilmiştir.

This study is about Vedat Nedim Tör (1987-1985) who was a republican intellectual, his life, intellectual activities, his relationship with Kadro Movement and his bureucratic life. The importance and problem of this study derives from the fact that there has been no studies undertaken on Vedat Nedim Tör so far in terms of Republican Revolution’s intellectual relationship and its outcomes. The purpose of the study is to contribute to the field of historical studies by laying out information in relation to Tör’s life, various works and work life. The study consists of following chapters; “Introduction”, “The Life of Vedat Nedim Tör”, “Intellectual Activities of Vedat Nedim Tör”, “Kadro Movement and Vedat Nedim Tör”, “Vedat Nedim Tör’s Work in Bureuacracy”. In the introduction chapter, the topic of the study is thoroughly elaborated on and information is provided in relation to the purpose, scope, importance and the methods of research. In the first chapter, the life, education, work life and political life of Vedat Nedim Tör is elaborated on in light of available documents. His experiences and as a republican intellectual the values he has added to the Republic of Turkey are touched upon. In the second chapter, the focus is on the intellectual activities of Vedat Nedim Tör who has left his mark on the era he left with his versatile personality. From the ascertained documents, his mentality, theathre work, essays, magazine articles, memoir work, story book, newspaper articles, articles about him and his other works are elaborated on. In chapter three, Vedat Nedim Tör’s relationship with Kadro Movement which was founded with Ataturk’s permisson, the role he played in the movement, his activities as part of this movement and position within the movement in terms of his managerial position as well as his articles on economy, tourism and culture are discussed. In the fourth chapter, Tör’s bureucratic life is elaborated on. Information is provided in relation to his various positions, i.e. manager, deputy manager, consultant etc., in different state departments and private sector.