Bu araştırmanın konusunu, işlem maliyeti kuramı, kaynak bağımlılığı kuramı
ve yeni kurumsal kuramın firmaların üretme veya satın alma tercihlerine yönelik
önermeleri oluşturmaktadır. Araştırmanın problemi konuya iktisadi veya sosyal
açıdan yaklaşan üç farklı örgüt kuramının önermelerinde yer alan unsurların üretme
veya satın alma kararlarını ne ölçüde açıkladığı üzerine odaklanmaktadır.
Türk otomotiv, gıda ve beyaz eşya sektörlerinde yer alan üç lider firmanın
üretme veya satın alma karar süreçlerini inceleyerek, teori ve uygulama ilişkisini
araştırmak ve karar öncüllerini örgüt kuramları bakış açısı ile anlamaya çalışmak
araştırmanın temel amacıdır.
Araştırmanın amacına yönelik olarak nedensellik ilişkisine dair çalışmalar
için faydalı öngörüler oluşturabilme düşüncesi ve araştırma konusunun işletme
koşullarından bağımsız ele alınamayacağı varsayımı ile nitel araştırma yöntemi tercih
edilmiştir. Tekrarlama mantığı işletilerek ortak çıkarımlar elde etme düşüncesi ile
araştırma tasarımı çoklu vaka analizi üzerine kurulmuştur. Derinlemesine bilgiye
ulaşmak amacıyla veri toplama aracı olarak mülakat tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçları işlem maliyeti kuramı kapsamında varlık özgüllüğü ve
belirsizliğin, kaynak bağımlılığı kuramı kapsamında kaynağın önemi ve kaynak
tahsisinin, yeni kurumsal kuram kapsamında öykünmeci eşbiçimlilik
mekanizmasının, maliyet ve firma stratejilerinin, firmaların üretme veya satın alma
karar sürecinde önemli unsurlar olduğunu göstermektedir.
The subject of this research is composed of the propositions of transaction
cost theory, resource dependence theory and new institutionalism on make or buy
preferences of the firms. The research problem focuses on what extent the firms’
make or buy decisions are explained by the factors related to the propositions of
three different organizational theories approaching the subject by economical and
social perspectives.
The objective of the research is to explore the relationship between theory
and practice, and try to understand the decision premises within the perspective of
organizational theories by examining make or buy decision processes of three leader
firms located on Turk automotive, food and white goods sectors.
Qualitative research was preferred due to the idea of generating useful
foresights for studies based on causal relationships through the purpose of research
and the assumption of research subject can not be analyzed without the context of
firms. Research design has been constructed on multiple case analysis with the
thought of obtaining common outputs by operating iteration logic. In order to attain
deepest information, interview technique has been utilized for data collecting
instrument. The research results indicate that asset specificity and uncertainty within the
transaction cost theory, resource importance and resource allocation within the
resource dependence theory, mimetic isomorphism mechanism within the new
institutionalism, cost and firm strategies are important factors on firms’ make or buy
decision processes.
