Gebelikte uyku kalitesi ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, gebelik sürecinde uyku kalitesi ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini, 28 Nisan-30 Ağustos 2016 tarihleri arasında Eskişehir Halk Sağlığı Müdürlüğü’ne bağlı Emek Aile Sağlığı Merkezi (ASM), Eskişehir Osmangazi Üniversitesi ASM ve Vadişehir ASM'lerine başvuran ve araştırmaya katılım kriterlerine uyan 386 gebe oluşturmuştur. Araştırmada, veri toplama aracı olarak “Anket Formu”, “Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi (PUKİ)” ve “SF-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği” kullanılmıştır. Veri toplama araçlarını, araştırmacı gözetiminde gebelerin kendileri doldurmuştur. Elde edilen veriler, SPSS 20.0 programı ile analiz edilmiştir. Verilerin analizinde frekans (%), Mann Whitney U Testi, Ki Kare testi, Spearman kolerasyon testi, lojistik regresyon analizi kullanılmış olup, istatistiksel anlamlılık değeri ise p<0.05 olarak kabul edilmiştir. Çalışma sonuçlarına göre, katılımcıların PUKİ’den aldıkları puan ortalamaları baz alındığında, gebelerin %57.80’inin kötü uyku kalitesine sahip olduğu görülmüştür. İleri yaş grubunda olanlar, eğitim düzeyi düşük olanlar, sigara içenler, gebeliği planlı olmayanlar, gebeliğin üçüncü trimesterinde olanlar, kötü obstetrik öyküsü olanlar, gebelik sayısı ve çocuk sayısı fazla olanlar ve gebeliğe eşlik eden bir hastalığı olanların uyku kalitesinin daha kötü olduğu saptanmıştır (p<0.05). Gebelerin yaşam kalitesi, SF-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği alt boyutlarına göre; fiziksel fonksiyon 35.00, fiziksel fonksiyon rol kısıtlılığı 0.0, ağrı 52.00, genel sağlık algısı 45.00, enerji/vitalite 45.00, sosyal fonksiyon 37.50, emosyonel fonksiyon rol kısıtlılığı 0.0, mental sağlık 56.00 sıra puan ortalamasındadır. Yaşam kalitesi alt boyutlarına göre gebelerin sıra puan ortalamaları mental sağlık ve ağrı dışında ortalamanın altında bulunmuştur. Gebelikte eşlik eden bir hastalığı olanlar, sigara kullananlar, toplam gebelik sayısı, çocuk sayısı ve aile içinde yaşayan birey sayısı fazla olanlar, gebeliğin üçüncü trimesterinde olanlar ve gebeliği planlı olmayanların yaşam kalitelerinin daha düşük olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Çalışmada PUKi ile yaşam kalitesi ölçeği karşılaştırıldığında, gebelerde uyku kalitesi kötü olanların yaşam kalitesinin de kötü olduğu saptanmıştır (p<0.05). Sonuç olarak, gebelerin uyku kalitesinin kötüleşmesi yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir. Bu nedenle ebeler, gebe izlemi sürecinde uyku kalitesi ve yaşam kalitesini değerlendirmelidir. Ebeler, kadınların iyi uyku kalitesi ve yaşam kalitesi ile gebeliklerini daha rahat geçirebilmeleri için ilgili ebelik uygulamalarını bilmeleri ve gerçekleştirmeleri önerilmektedir.

In this study, it was aimed to investigate the relationship between sleep quality and quality of life during pregnancy.The sample of the study consisted of 386 pregnant eligible women who applied to the Emek Family Health Center (ASM), Eskişehir Osmangazi University ASM and Vadişehir ASM, which were affiliated to Eskişehir Public Health Directorate betweenApril28 and August 30.In this study, "Survey Form", "Pittsburgh Sleep Quality Index (PUKI)" and "SF-36 Quality of Life Scale" were used as data collection tools.The data collection tools were filled by the pregnants themselves under the supervision of the researcher.The obtained data were analyzed by SPSS 20.0 program. In the analysis of the data; frequency (%), Mann Whitney U Test, ki square test, Spearman Correlation Test, logistic regression analysis were used and statistical significance value was accepted as p <0.05. Based on the results of the study, it was seen that 57.80% of the subjects had poor sleep quality when the participants' average scores from PUKI were taken as a basis. Sleep quality was found to be worse in the elderly group, in the low education group, in the smokers, in the unplanned pregnancies, in the third trimester of pregnancy, in the bad obstetrical stories, in excess numbers of pregnancy and children, and also in the patients accompanying the pregnancy(p<0.05).On the average scores obtained from the SF-36 Quality of Life Survey of pregnant were founded by35.00 in physical function, 0.0 in role limitation of physical function, 52.00 in pain, 45.00 in general health perceptions, 45.00 in energy/vitality, 37.50 in social function, 0.0 in role limitation of emotional function, 56.00 in mental health. According to the quality of life subscales, the mean scores of the pregnant were found below the average except for mental health and pain. Quality of life was determined to be worse in the patients accompanying the pregnancy, in the smokers, total number of pregnancy, number of children, high number of individuals living in the family, in the third trimester of pregnancy and in the unplanned pregnancies (p<0.05). When the quality of life scale is compared with PUKI in the study, quality of life decreases as the sleep quality of the pregnants deteriorates (p<0.05). As a result, the worsening of sleep quality of pregnant affects the quality of life negatively. For this reason, midwifes should evaluate sleep quality and quality of life during pregnancy follow-up.Midwifes should know and perform the related midwifery practices so that pregnant women will be able to have more comfortable pregnancy with better sleep quality and quality of life.