Türkiye’de kurumlar vergisinin ekonomik büyüme üzerindeki etkisine ilişkin ampirik bir çalışma

Abstract

Kurumlar vergisi 20. yüzyılın başlarından itibaren dünyada uygulanmakta olan bir vergidir. Türkiye’de ise kurumlar vergisi uygulaması 1950 yılında 5422 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu ile yasalaşmıştır. Bu kanun, yerini 2006 yılında, günümüz gereklerine ve ekonomik amaçlara göre uyarlanarak yürürlüğe giren 5520 sayılı yeni Kurumlar Vergisi Kanunu’na bırakarak günümüz kurumlar vergisi uygulaması oluşmuştur. Ekonomik büyüme kavramı, ulusların ekonomik varoluşları için büyük önem arz etmektedir. Vergiler ise kamunun, ekonomi politikası araçlarının başında gelmekte olup; ekonomik büyüme kavramı ile etkileşim içindedir. Her bir vergi türü kendine has özelliklere ve uygulamaya sahiptir. Dolayısıyla her bir verginin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi de farklılık göstermektedir. Bu sebeple, vergilerin ekonomik büyüme üzerindeki etkileri incelenirken; vergi türlerinin spesifik olarak ele alınması gerekir. Özellikle kurumlar vergisi ekonomik büyümenin ana aktörlerinden olan ticari nitelikli kurum ve kuruluşları kapsamına aldığı için, ekonomik büyüme üzerinde doğrudan bir etki oluşturmaktadır. Türkiye’de kurumlar vergisi hasılatının vergi gelirleri içindeki payı 1986 yılından itibaren azalan seyir göstermektedir. Reel GSYİH rakamlarında ise sürekli bir artış eğilimi mevcuttur. Bu doğrultuda çalışmanın amacı 1987 – 2014 yılları arasında Türkiye’de kurumlar vergisinin payında meydana gelen azalmanın; sürekli artan seyir gösteren büyüme üzerindeki etkisini yatırımlar ve işgücü vasıtasıyla ölçmeye yöneliktir. Çalışmada; Türkiye ekonomisi için 1987 – 2014 yılları arasını kapsayan zaman serisi verileri kullanılarak; sıradan en küçük kareler tahmincisi (OLS) ve dayanıklı en küçük kareler tahmincisi (Robust LS) vasıtasıyla regresyon analizi yapılmıştır. Dört farklı model kurularak ilgili dönemde kurumlar vergisi payındaki değişmelerin ekonomik büyüme ile ilişkisi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Sonuç olarak 1987 – 2014 arası dönemde Türkiye’de; kurumlar vergisi hasılatının vergi gelirleri içindeki payında meydana gelen yüzde 1 birim azalmanın, reel GSYİH rakamlarında yaklaşık olarak yüzde 0,08 – 0,14 birim artışa sebebiyet verdiği tespit edilmiştir.

Corporate income tax is a tax that is being applied in the world since the early 20th century. In Turkey, the taxation of corporations was enacted in 1950 by Corporate Income Tax Law No. 5422. In 2006, Corporate Income Tax Law No. 5520 prepared in order to meet today's needs and economic objectives entered into force. In this way, today's corporate tax practice has been occurred. Economic growth has great importance for the economic existence of nations. Taxes are at the forefront of public economic policy instruments and interact with economic growth. Each type of tax has its own characteristics and practices. Therefore, the impact of each tax on economic growth differs. Thus, while examining the effects of taxation on economic growth, tax types should be addressed specifically. Particularly since the corporation income tax included in the scope of commercial institutions and organizations which are one of the main actors of economic growth, it has a direct impact on economic growth. Since 1986, the share of corporation tax revenue in total tax revenues has been decreasing while there is a steady upward trend in the real GDP in Turkey. In this respect, aim of this study is to measure the effect of decline in the share of corporate taxation from 1987 to 2014 in Turkey on the GDP, which has increasing bend, through investment and labor force. The study regression analysis was carried out with the help of ordinary least squares estimator (OLS) and robust least squares estimator (Robust LS) methods, using time series data include in 1987 to 2014. By establishing four different models, it has been tried to determine the relationship between the changes in the share of corporate taxation and the economic growth in the related period. As a result, between 1987 and 2014 in Turkey, 1 percent decline in the share of corporation tax revenue in total tax revenues resulted in a 0.08-0.14 percent increase in real GDP.