2003-2011 yılları arasında tarımsal krediler ile tarım sektörü arasındaki nedensellik ilişkileri

Abstract

Tarım sektörü, gıda gereksinimini karşılaması, tarıma dayalı sanayiye hammadde kaynağı oluşturması, istihdam yaratması ve dışa bağımlılığın azaltılması gibi nedenlerle ekonomi üzerinde büyük öneme sahiptir. Tarım sektörünün ekonomideki önemi ise tarımsal üretimin genel istihdam, dış ticaret ve ekonominin diğer sektörleriyle olan ilişkisinden ortaya çıkmaktadır. Tarım kredilerinin kullanılmasındaki temel amaç; kullanılan kredi ile yeterli miktarda, girdi sağlanarak; üretim miktarını ve devamlılığını sağlamaktır. Ayrıca Türkiye’de daha çok küçük aile işletmelerinin var olması tarım sektöründe, ürünün elde edilebilmesi için belirli bir sürenin geçmesi gerekliliği, yani gelir ile gider arasında zaman uyumunun olmaması tarımda kredi ihtiyacını artıran nedenlerden birisidir. Türkiye’de uzun yıllar boyunca tarım sektörü T.C. Ziraat Bankası ve Tarım Kredi kooperatifleri tarafından desteklenmekteydi. 1980 yılından itibaren Özel Bankaların sınırlıda olsa tarımsal kredi vermeye başladığını görmekteyiz.2000’li yıllara gelindiğinde özel bankaların tarım sektörüne olan kredi çeşitliliğinin artmıştır. Bu artışa sebep olarak; tarım ve gıda fiyatlarındaki yükseliş, sağlıklı tarım ürünlerine olan talebin artması ve Türkiye’nin AB uyum çalışmaları kapsamındaki Ortak Tarım Politikasının etkileri gösterilmektedir. Türk Bankalar Birliği Ocak 2010 aylık değerlendirme raporuna göre günümüzde Ziraat Bankası dışında tarımsal kredi paketi bulunan bankalar Vakıflar Bankası, Halk Bankası, Akbank, Finans Bank, Türkiye İş Bankası, Garanti Bankası, Denizbank ve Anadolu bankası yer almaktadır Bu çalışmada 2003:1- 2011:4 yılları arasında tarımsal krediler ile Tarımsal bazı makro ekonomik değişkenler (üretim, istihdam, ihracat) arasındaki nedensellik İlişkisi analiz edilmiştir. Tarımsal istihdamdan tarımsal kredilere ve tarımsal ihracattan tarımsal kredilere doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi olduğu tespit edilmiştir. Bu durum tarımsal kredilerin daha verimli planlanması gerekliğinin bir göstergesi olarak değerlendirilebilir.

Agriculture section has a significiant importance on economy as it fulfills the food necessity, provides raw material for agriculture based industry and employment and reduces the dependence on outside financial sources. The effect of agriculture section on economy emerges by the relation of agricultural production with public employment, foreign trade and other sections of economy.The main purpose of using agricultural credits is providing permenance of production amount with enough entry. Forlong years agricultural section has been supported only by T.C. Ziraat Bankası and Agricultural Credit Cooperatives. After 1980, it can be seen that private banks has just started to give, evenlimited, agriculturalcreditseven in limited levels. In 2000’s the reasons for the increase in agriculture and food, emerges as the increase in demand of healty agricultural productsan deffects of the Common Agriculture Policy of Europian Union. The banks which have agricultural credit programs, excluding T.C. Ziraat Bankası, are Vakıflar Bankası, Akbank, Finansbank, Halk Bankası, Türkiye İş Bankası, Garanti Bankası and Denizbank, with respect to monthly valuation report of The Banks Association of Turkey, in January 2010. In this study causality analysis of the agricultural credits supplied by private banks between 2003-2011 is done. In this study, the causality relations between the agricultural credit sand some macro economic variants (production,employment,exportation) between 2003:1 and 2011:4 have beenanalysed. There appearsto be a one-way causailty relation detected from agricultural employment to agricultural credit sand from agricultural exportation to agricultural credits. This situation indicates that it is neccessary to plan the agricultural credits more efficiently.