Amaç: Bu araştırmanın amacı, öğretmen görüşlerine göre resmi ilkokul ve
ortaokullarda görev yapan okul yöneticilerinin ilişki davranışları ve kullandıkları
politik taktikler arasındaki ilişkiyi saptamaktır.
Yöntem: Bu çalışma ilişkisel bir araştırmadır. Araştırmada iki ölçek
geliştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini, 2014-2015 öğretim yılı içerisinde İstanbul
iline bağlı Şişli, Fatih, Büyükçekmece, Bayrampaşa ve Gaziosmanpaşa ilçelerinde
bulunan resmi ilkokul ve ortaokullarda görev yapmakta olan öğretmenler arasından
oranlı tabakalı örnekleme yöntemi ile seçilen 897 öğretmen oluşturmaktadır. Verilerin
analizinde faktör analizine ek olarak betimsel istatistikler hesaplanmış, Mann
Whitney-U, Kruskal Wallis H ve Spearman korelasyon analizi kullanılmıştır.
Bulgular: Öğretmen görüşlerine göre okul yöneticilerinin genellikle olumlu
ilişki davranışlarını sergiledikleri; olumsuz ilişki davranışlarını ise düşük düzeyde
sergiledikleri tespit edilmiştir. Okul yöneticilerinin öğretmenlere yönelik kullandıkları
politik taktiklerin kullanım sıklığına göre sıralaması; motive etme, bilgilendirme,
çıkarların değişimi, kişisel yakınlığı kullanma, olumlu izlenim oluşturma ve baskı
taktikleri olarak belirlenmiştir. Okul yöneticilerinin ilişki davranışları ve kullandıkları
politik taktiklere ilişkin öğretmen görüşleri, öğretmenlerin bazı demografik
özelliklerine göre istatistiksel olarak farklılaşmaktadır. Ayrıca okul yöneticilerinin
olumlu ilişki davranışlarının, motive etme ve bilgilendirme taktikleri ile pozitif
yönde; baskı taktikleri, olumlu izlenim oluşturma, kişisel yakınlığı kullanma ve
çıkarların değişimi taktikleri ile negatif yönde ilişkili olduğu saptanmıştır. Okul
yöneticilerinin olumsuz ilişki davranışlarının ise baskı taktikleri, olumlu izlenim
oluşturma, kişisel yakınlığı kullanma ve çıkarların değişimi taktikleri ile pozitif
yönde; motive etme ve bilgilendirme taktikleri ile negatif yönde ilişkili olduğu
saptanmıştır.
Sonuç : Öğretmen görüşlerine göre okul yöneticilerinin yönetim faaliyetlerini
yerine getirirken, öğretmenlere yönelik daha çok olumlu ilişki davranışlarını
sergiledikleri ve en fazla motive etme taktiklerini kullandıkları tespit edilmiştir.
Öğretmenlere göre, olumlu ilişki davranışları sergileyen okul yöneticileri motive
etme ve bilgilendirme taktiklerini kullanmaktadırlar; olumsuz ilişki davranışları sergileyen okul yöneticileri ise; baskı taktikleri, olumlu izlenim oluşturma, kişisel
yakınlığı kullanma ve çıkarların değişimi taktiklerini kullanmaktadırlar. Elde edilen
bulgulara dayalı olarak, okul yöneticilerinin görevlerini yerine getirirken daha çok
öğretmenlerle kişisel ilişkilerini iyi düzeyde tutma çabası içerisinde oldukları
belirlenmiştir.
Purpose : The purpose of this study is to determine the relationship between the
school administrators’ relationship behaviors and political tactics they use in public
primary and secondary schools.
Method : This study is a correlational research. Two scales were developed in
this study. The sample of the study is composed of 897 teachers who work in public
primary and secondary schools chosen with stratified and ratio sampling in Şişli, Fatih,
Büyükçekmece, Bayrampaşa and Gaziosmanpaşa districts of Istanbul in 2014-2015
academic year. In order to analyze data factor analysis and descriptive statistics were
calculated, Mann Whitney-U, Kruskal Wallis H, and Spearman correlation analysis
were used.
Findings: Based on teacher views, school administrators usually demonstrate
positive relationship behaviors while their negative relationship behaviors are in a low
level. The order of the usage of school admistrators’ political tactics towards teachers is;
motivating, apprising, exchange, personal appeal, creating a positive impression and
pressure tactics. Teachers’ views relating to school administrators’ relationship
behaviors and political tactics used by them differ statistically with regard to
demographic variables of teachers. It is determined that school administrators’ positive
relationship behaviors are related positively with motivating and apprising tactics, but
they are negatively related with pressure tactics, creating a positive impression, personal
appeal and exchange tactics. It is determined that school administrators’ negative
relationship behaviors are related positively with pressure tactics, creating a positive
impression, personel appeal, exchange tactics, but they are related negatively with
motivating and apprising tactics.
Conclusion: It is determined that, according to teachers’ views, while school
administrators demonstrate positive relationship behaviors towards teachers, they
mostly use motivating tactics. According to teachers, school administrators who exhibit
positive relationship behaviors use motivating tactics and apprising tactics. School
administrators who exhibit negative relationship behaviors use pressure tactics, creating
a positive impression, personal appeal and exchange tactics. Based in these findings, school administrators spend efforts for keeping good personal relationships with
teachers.
