Fahreddin er-Razi’de akıl-vahiy münasebeti

Abstract

Bu tezde; Fahreddin er-Râzî’de Akıl-vahiy münasebeti ele alınmıştır. Çalışmanın giriş kısmını takiben, tez üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde kelâm ilminin ortaya çıkış sürecini değerlendirdik. Birinci bölümde: Kelâm ekollerinden; Selefîyye, Mu’tezîle, Mâturîdîyye ve Eş’arîyye ile ilgili bilgi verilmekle beraber, Eş’arîyye Mezhebi’nin tarihi sürecine etki eden; Bâkıllânî, Cüveynî, Gazzâlî ve Fahreddin er-Râzî gibi âlimler hakkında, özel başlık altında bilgi verdik. İkinci kısımda ise; akıl ve vahiy ele alınarak sırasıyla; aklın mahiyeti, imkânı, alanı ve değeri, akıl ve insan doğası, vahyin mahiyeti, vahyin imkânı, nübüvvetin aklî ve naklî ispatı, vahyin alanı ve değeri ile ilgili konuları üzerinde durduk. Üçüncü bölüm de akıl ve vahiy arasındaki münasebeti ikâdî açıdan ele alarak, akıl ve İmân, aklın önceliği ve vahyin gerekliliği, nübüvvet ve vahiy, ahlâkî açıdan akıl-vahiy münasebeti, hüsun ve kubhun ne olduğu, iyi ve kötünün objektifliği meselesi, âmelî açıdan hüsun-kubuh, sosyolojik açıdan hüsun ve kubuh başlıkları altında değerlendirmelerde bulunduk.

In this Thesis, Fakhr al-Din ar-Razi’s view regarding relationship of human reasoning and Divine revelation has been investigated. The research, following the introduction, comprises of three parts. In the Introduction is provided general knowledge concerning the emergence of Kalam (Islamic Theology). In the first part, along with identification of some Kalam Schools such as Salafiyyah, Mu’tazilah, Maturidiyyah and Ash’ariyyah, the scholars who influenced Ash’ariyyah School of Kalam have been introduced under specific headings of the paper. In the second part, after discussing reason and revelation, topics like essence of intellect, its possibility, area and value; intellect and human nature, essence of revelation and its likelihood; justification of prophet hood both rationally and evidentially (naqli); domain and value of revelation have discussed in detail. In the third part, in addition to the relationship between reason and revelation the following domains; reason and faith, priority of reason and necessity of revelation, prophet hood and revelation, relationship of reason and revelation from ethical perspective, what good and evil are, the objectivity of good and evil, good and evil from practical and sociological sides of belief are explained from theological aspect.