Amaç: Bu araştırmanın amacı, lise öğrencilerinin üniversite, öğrenci ve öğretim elemanı kavramlarına ilişkin sahip oldukları metaforik algıyı etkileyen etmenlerin incelenmesidir.
Yöntem: Bu çalışmada nitel ve nicel yöntemlerin birlikte kullanıldığı keşfedici karma desen kullanılmıştır. Araştırmanın nitel kısmında veri toplama aracı olarak Üniversite Öğrenci ve Öğretim Elemanı Metaforik Algı Anketi kullanılmıştır. Araştırmaya maksimum çeşitlilik örneklemesi yöntemine göre belirlenmiş 404 öğrenciye katılmış, veriler içerik analizine tabi tutulmuştur. Tekil ve ilişkisel tarama modeliyle desenlenen nicel kısmına ait veriler “Üniversite Kavramı Metaforik Algı Ölçeği”, “Öğrenci Kavramı Metaforik Algı Ölçeği”, “Öğretim Elemanı Kavramı Metaforik Algı Ölçeği” “Sosyo-ekonomik Düzey Belirleme Ölçeği”, “Okul Kültürü Ölçeği” ve “Myers Briggs Tip Göstergesi (MBTI)” kullanılarak toplanmıştır. Elde edilen veriler SPSS 20 paket programında aritmetik ortalama, standart sapma, bağımsız örneklem t testi (independent samples t-test), tek yönlü varyans analizi (one way ANOVA), Tukey HSD, Dunnet C ve Çoklu Doğrusal Regresyon analizi teknikleri kullanılarak çözümlenmiştir.
Bulgular: Lise öğrencileri üniversite kavramına ilişkin olumlu, öğrenci kavramına ilişkin hem olumlu hem olumsuz ve öğretim elemanı kavramına ilişkin olumsuz algıya sahiptir. Lise öğrencilerinin üniversite kavramı metaforik algıları, MBTI profilleri ve okul türüne göre; öğrenci kavramı metaforik algıları, okul türü, sosyo-ekonomik düzey ve yerleşim yerine göre; öğretim elemanı kavramı metaforik algıları ise MBTI profilleri, kişilik tipleri, okul türü ve sosyo-ekonomik düzeye göre farklılaşmaktadır. Motivasyon, öğretmen öğrenci ilişkisi, yönetici desteği ve arkadaş ilişkileri, lise öğrencilerinin üniversite, öğrenci ve öğretim elemanı kavramları metaforik algılarının anlamlı birer yordayıcısıdır.
Sonuç ve Tartışma: Öğrenciler üniversite için en çok hayat ve özgürlük; öğrenci kavramı için esir, mahkum, kafesteki kuş ve köle; öğretim elemanı kavramı için de diktator ve patron metaforlarını kullanmışlardır. Bu sonuç öğrencilerin üniversite, öğrenci ve öğretim elemanı algılarının oluşmasında sorumluluk almanın ve özgürlüğün önemini ortaya koymuştur. Ayrıca, öğrencilerin üniversite, öğrenci ve öğretim elemanı kavramına ilişkin sahip oldukları algıda motivasyon, öğretmen öğrenci ilişkileri ve yönetici desteğinin etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Olumsuz olan algının azaltılmasında ortaöğretim kurumlarına, bu kurumlardaki rehberlik servislerine ve öğretmenlere sorumluluk düşmektedir. Mevcut sınav sistemi, yükseköğretime olan talebin fazla olması, rekabet ortamı, başarı ya da başarısızlık hissi gibi değişkenlerin de bu algıyı etkileyebileceği düşünülmektedir.
Purpose: The purpose of this study is to investigate the factors that affect high school students’ metaphoric perceptions of university, student and faculty members.
Method: In this study exploratory research design involving qualitative and quantitative methods together was used. At the qualitative part of the study Metaphorical Perception of Universities Students and Faculty Members Survey was used as a data collection instrument. 404 high school students who were chosen according to maximum variation sampling took part in the study and content analysis was performed. The data belonging the qualitative part of the study, which was designed single and relational models, were collected using Metaphoric Perception of University Concept Scale, Metaphoric Perception of Student Concept Scale, Metaphoric Perception of Faculty Members Concept Scale, Socio Economic Level Scale, Myers Briggs Type Indicator (MBTI) and School Culture Scale. The obtained data were analysed using Arithmetic means, standart deviations, independent samples t-Test, One Way ANOVA, Tukey HSD, Dunnet C and Analysis of Multiple Regression by using SPSS 20.
Results: High school students have positive perception of university concept, both positive and negative perception of student concept and negative perception of faculty members concept. The students’ metaphoric perception of university concept differs statistically according to MBTI profiles and school type; metaphoric perception of student concept differs statistically according to school type, socio economic level and residential area; metaphoric perception of faculty members concept differs statistically according to MBTI profiles, personality types, school type and socio economic level. Motivation, student-teacher relationship, administrator support and friend relationship each are predictors of metaphoric perception of university, student and faculty members.
Conclusion and Discussion: Students used life and freedom for the university; captive, prisoner, bird in cage and slave for the students; dictator and boss for the faculty staff. This result reveals the importance of freedom and responsibility for being formed of students perceptions of university, student and faculty members concepts. In addition, it is found that motivation, student teacher relationship and administrators’ support play a role in students perceptions of university, student and faculty members. Secondary education institutions, guidance and counseling service being in these institutions and teachers have responsibility in order to minimize the negative perception. It is thought that variables like current testing system, too much demand for the universities, intense competition environment, feeling of being successful or unsuccessful may affect this perception.
