Örgütsel yapı ve kaynak temelli görüş kapsamında örgütlerde rekabet stratejileri : Türkiye’nin ilk 1000 sanayi kuruluşu’nda bir araştırma

Abstract

Bu çalışmanın amacını örgüt stratejilerinin örgütsel kaynaklar ile olan ilişkisi ve bu ilişki üzerinde örgütsel yapının aracı etkisinin araştırılması oluşturmaktadır. Bu amaca bağlı olarak araştırma Türkiye‟nin ilk 1000 büyük sanayi firması (İSO I. 500 ve İSO II. 500) ile yürütülmüştür. Neden bazı firmaların diğerlerine göre daha başarılı olduğunun araştırılmasında örgütlerin uyguladığı stratejiler üzerinde iç faktör ve dış faktör paradigmalarının etkin olarak konu edinildiği görülmektedir. Sıklıkla çalışılan dış faktör paradigmasının aksine özellikle iç faktör paradigmasını temsilen kaynak temelli görüş (KTG) ekseninde örgüt kaynaklarının rekabet stratejileri ile olan ilişkisi ve örgütsel yapının dış faktör paradigmasındaki konumundan farklı olarak bu ilişki üzerindeki bağlayıcılığı merak uyandırmaktadır. Çalışma bu yönüyle daha önce literatürde incelenmeyen bir araştırma olgusunu merkezine konu edinmiştir. İlgili literatür incelendiğinde konuya ilişkin olarak “örgütsel kaynaklar ile rekabet stratejileri”, “örgütsel yapı ile rekabet stratejileri” ve “örgütsel kaynaklar ile örgütsel yapı” arasındaki ilişkileri inceleyen araştırmaların bu çalışmaya zemin hazırlayan varlığı görülmektedir. Ancak bu üçlü arasındaki ilişki net olarak araştırılmamıştır. Dolayısıyla çalışma, literatürdeki bu eksikliği ortadan kaldırarak önemli bir katkı sunma niteliğinde gerçekleştirilmiştir.Araştırma evrenini oluşturan İSO I. 500 ve II. 500 firmalarından tam sayım yöntemi ile %22,7‟sine başarıyla ulaşılmıştır. Araştırmada firmalardan anket ile elde edilen veriler, frenkans analizleri, faktör analizleri, korelasyon ve regresyon analizleri yardımıyla değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçları örgütsel kaynaklar ile rekabet stratejileri arasındaki ilişkiyi doğrulamaktadır. Örgütsel yapının ise örgütsel kaynaklar ile rekabet stratejileri arasındaki ilişki üzerinde aracılık etkisi sözkonusudur. Daha açık bir ifade ile; örgütsel kaynakların alt bileşeni maddi olmayan kaynaklar, rekabet stratejileri alt bileşeni olan farklılaştırma stratejisini pozitif yönde etkilemektedir. Ayrıca örgütsel yapı alt bileşeni uzmanlaşma, maddi olmayan kaynaklar ile farklılaştırma stratejisi arasındaki ilişki üzerinde aracı etkiye sahiptir.

The purpose of this study is to investigate the relationships between organizational strategies and organizational resources and the mediating effect of organizational structure on this relationships. Depending on this purpose research has been conducted with the first 1000 large industrial firms of Turkey (ISO I. 500 and ISO II. 500). In investigating the reason why some firms are more successful than others, it can be observed that internal factor and external factor paradigms; are efficiently addressed on the strategies applied by the organizations. Contrary to the external factor paradigm which is frequently studied, especially in the context of the resource based view (RBV) which represents the internal factor paradigm, the relationship between organizational resources and competitive strategy and the linkage of organizational structure on this relationship is aroused curiosity being different from the position of external factor paradigm. With this aspect the study focused a research phenomenon that has not been reviewed at the literature before. When the relevant literature is examined, it could be seen that studies focus on the existed relationships between “organizational resources and competition strategies”, “organizational structure and competition strategies” and “organizational resources and organizational structure” composed the ground of this study. However, the relationships between these three phenomenon are not clearly explored. Thus, the study is carried out to present a significant contribution by removing this shortcoming in the literature. 22.7% of the ISO I. 500 and II. 500 firms that have formed the research population have been successfully reached with the exact counting method. The data gathered from companies by questionnaire in the research were evaluated with the help of frequency analysis, factor analysis, correlation and regression analysis. The results of the research confirm the relationship between organizational resources and competitive strategies. Moreover, the organizational structure has an mediator effect on the relationship between organizational resources and competitive strategies. With a clear expression; organizational resources sub-component intangible resources affects the differentiation strategy which is sub-component of competitive strategy positively. In addition, the organizational structure sub-component specialization has a mediator on the relationship between intangible resources and differentiation strategy