Kuraklık veya yarı kuraklık yaşayan bölgelerde su kaynaklarının korunması kurak
periyotların atlatılması için önem kazanır. Artan su talebine karşılık çeşitli nedenlerden
dolayı su kaynakları ve dolayısıyla su miktarı hızla azalır. Bu nedenle sahip olunan su
varlığının verimli bir şekilde kullanılması ve su kayıplarının en aza indirilmesi gerekir. Su
kayıplarını önlemenin çeşitli yollarından bir tanesi de buharlaşma miktarının azaltılmasını
sağlamaktır. Çünkü buharlaşma, su kayıplarına neden olan birçok faktör arasında en
önemlilerinden biridir. Türkiye’de yıllık ortalama yağışın yarısından fazlası bitkilerden,
toprak ve su yüzeylerinden buharlaşarak atmosfere geri dönmektedir. Buharlaşma miktarının
azaltılmasında en etkili yollardan birisi de rüzgâr perdeleridir.
Bu çalışma, tarımsal alanlarda toprak ve bitkilerden buharlaşma yoluyla gerçekleşen
su kaybını en aza indirebilmek için rüzgâr perdelerinin hangi doğrultuda yapılması
gerektiğini tespit edebilmek amacıyla yapıldı. Bu amaçla Eskişehir Meteoroloji Bölge
Müdürlüğünde bulunan 17126 nolu istasyondan 2007-2010 ve 2012-2014 yılları arasında
olmak üzere toplam yedi yıla ait saatlik rüzgâr yönü verileri alındı. Aynı istasyonda
buharlaşma ölçümleri olmadığı için Eskişehir’i temsilen 17123 nolu istasyondan günlük
buharlaşma verileri alındı. Ayrıca Eskişehir Meteoroloji Bölge Müdürlüğünden Muttalip
bölgesinin 2014 yılına ait günlük buharlaşma ve dakikalık rüzgâr yönü verilerine ulaşılarak
değerlendirildi. Yıllara ve aylara göre en fazla buharlaşmaya neden olan rüzgârların hangi
yönlerden estikleri tespit edildi. Bu yönlerden buharlaşmayı azaltacak rüzgâr perdeleri için
en uygun doğrultu belirlenmeye çalışıldı.
Elde edilen sonuçlar yorumlandığında genelde şehir merkezine yakın düz alanlarda
uygun rüzgâr perdesi doğrultusunun kuzey-güney doğrultusunda olduğu sonucuna varıldı.
Muttalip bölgesi için ise bu doğrultunun kuzey-güney doğrultusundan doğuya doğru 2,8°
sapma gösterdiği görüldü. Eğer uygulamada bu doğrultular dikkate alınarak rüzgâr perdeleri
yapılırsa özellikle kurak dönemlerde toprak ve bitkilerin su kayıpları azalacağından su
tüketimleri de azalacaktır.
The protection of water resources gains importance for overcoming dry spelt in arid
and semi-arid regions. In spite of increasing water demand, water resources and
consequently amount of water have decreased rapidly due to various reasons. Hence, the
existing water should be used as efficiently and water losses should be minimized. One of
the different ways of preventing water losses is to reduce amount of evaporation. Because,
evaporation is the one of most important among several factors causing water loss. More
than half of the average annual rainfall in Turkey have returned to atmosphere by evaporating
from plants, surface of soil and water. Windbreaks are the one of the most effective ways to
reduce amount of evaporation.
This study was carried out to determine direction of windbreaks in order to minimize
water loss occuring by means of evaporation from soil and plants in agricultural area. For
this purpose, the hourly wind direction data measured number 17126 station, which are
belonging to between the years of 2007-2010 and 2012-2014, for Eskisehir were supplied
from Eskisehir Meteorology Directorate. Because of the fact that, the evaporation
measurement was not carried out in this station, the daily evaporation data representing
Eskisehir were taken from number 17123 station. Also, the daily evaporation data and the
minute wind direction data, which are belonging to year of 2014 for Muttalip area were
provided from Eskisehir Meteorology Directorate. The directions of winds causing
maximum evaporation was investigated according to years and months. Analyzing these
directions, optimum direction for windbreaks reducing evaporation was determined.
It is found out from results obtained by analysis that the optimum direction of
windbreaks is north-south direction for flat areas close to Eskisehir City Center, on the other
hand it deviates from north-south direction to east direction at an angles of 2.8 degrees for
Muttalip area. It can be concluded that consideration of these directions during application
of windbreaks reduces water losses of soil and plants especially in dry spell and
correspondingly water consumptions are decreased.
