Amaç: Fen bilimleri öğretiminde kullanılan alternatif öğretim yaklaşımları sayesinde öğrenciler, öğretim sürecinde aktif rol almaktadırlar. Alan yazın incelendiğinde, fen öğretiminde kullanılan alternatif öğretim yaklaşımlarının etkililiği; genellikle bir geleneksel öğretim yöntemi ya da başka bir alternatif öğretim yöntemi ile deneysel yollarla karşılaştırılarak araştırılmıştır (Aydoğdu, 2003; Çınar & İlik, 2007; Koray, Köksal, Özdemir, & Presley, 2007; Korkmaz & Kaptan, 2002). Hâlbuki yöntem öğretimde önemli bir işleve sahiptir ve iyi ya da kötü olarak nitelendirilebilecek bir yöntem söz konusu değildir. İyi yöntem, öğrencileri belirlenen amaçlara en etkili ve en kolay götüren yöntemdir. Bu doğrultuda yöntemlerin birbirine üstünlükleri yoktur (Yaşar, 1998). Bu çalışmanın amacı, fen öğretiminde kullanılan alternatif öğretim yaklaşımlarından “Argümantasyon Tabanlı Öğretim (ATÖ)” ve “Proje Tabanlı Öğretim (PTÖ)” yöntemlerinin, fen laboratuvarında sınıf öğretmen adayları üzerindeki etkilerini incelemek ve fen laboratuvar uygulamalarında öğretimi zenginleştirmektir.
Yöntem: Araştırma yöntemi olarak, nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin birlikte kullanıldığı karma desen benimsenmiştir. Çalışma grubunu, 2015-2016 öğretim yılında Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü Sınıf Öğretmenliği Programında yer alan Fen ve Teknoloji Laboratuvar Uygulamaları II dersinin iki farklı şubesine kayıtlı toplamda 71 adet öğretmen adayları oluşturmaktadır. Çalışma grubu kolay ulaşılabilir durum örneklemesi ile belirlenmiştir. Şubelerden biri ATÖ grubu, diğeri PTÖ grubu olarak isimlendirilmiştir. ATÖ grubu öğretmen adaylarına, Fen ve Teknoloji Laboratuvar Uygulamaları II dersinde yer alan dokuz adet deney ATÖ yöntemi ile; PTÖ grubu öğretmen adaylarına ise aynı deneyler PTÖ yöntemi ile uygulanmıştır. Uygulamalar sekiz hafta ATÖ grubu ve sekiz hafta PTÖ grubu için toplamda 16 hafta sürmüştür. Gruplara uygulanan etkinliklerin etkililiğini ölçmek amacıyla, nicel veri toplama aracı olarak; “Fen Laboratuvarına Yönelik Başarı Testi”, “Fen Bilimleri Laboratuvar Uygulamaları Derslerine Yönelik Tutum Ölçeği (FBLU)” ve “Fen Öğretiminde Öz-yeterlik İnancı Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmanın nitel verilerini toplamak için “Fen Laboratuvar Uygulamalarına Yönelik Görüşme Formu”, “odak grup görüşmesi” ve “video kayıtları” kullanılmıştır. Elde edilen nicel veriler ortalama, standart sapma, mod, medyan gibi betimsel istatistik ve t-testi yöntemleri kullanılarak analiz edilmiştir. Nitel veriler ise betimsel analiz yöntemine tabi tutulmuştur. Bulgular: Çalışmada elde edilen nicel bulgular her iki grup açısından incelendiğinde, uygulamalardan önce ve uygulamalardan sonra sınıf öğretmen adaylarının fen laboratuvarına yönelik tutum ve fen öğretiminde öz-yeterlilik inançları ön-test ve son-test ortalama puanları arasında anlamlı farklılık görülmemiştir. Ancak araştırmadan elde edilen nitel bulgular incelendiğinde, öğretmen adayları ATÖ ve PTÖ uygulamalarından sonra fen laboratuvarına yönelik tutum ve öz-yeterlilik inançlarında olumlu değişiklikler olduğunu belirtmişlerdir. Öğretmen adayları ATÖ ve PTÖ yöntemlerinin etkililiğini, fen laboratuvarının gerekliliği, fen öğretimi ve bilime katkıları, fen laboratuvarında yeterlilik durumları ve kullanılabilecek alternatif öğretim yöntemleri temalarını içeren görüşler ile belirtmişlerdir. Video kayıtları ve etkinlik raporları doğrultusunda grupların, süreç içinde ilk haftadan son haftaya geçirdikleri değişimler incelenmiştir. PTÖ grubu, her hafta yapılan deneyler ile ilgili proje önerilerinde bulunarak, proje yapım aşamalarını öğrenmişlerdir. ATÖ grubu, ifadeler tablosu, tahmin et-gözle-açıkla, karikatürlerle yarışan teoriler, hikayelerle yarışan teoriler, argüman oluşturma etkinliklerini yaparak argümantasyon sürecini öğrenmişlerdir. Sonuç ve Tartışma: Çalışma sonunda, ATÖ ve PTÖ yöntemlerinin; sınıf öğretmen adaylarının fen laboratuvarına yönelik tutum, öz-yeterlilik inançları, başarı ve görüşlerine etkileri görülmüş ve öğretim zenginleştirilmiştir. Her iki gruba uygulanan etkinliklerin farklı derslerde ve farklı çalışma gruplarına uygulanması önerilmiştir.
Purpose: The alternative teaching methods that were developed in accordance with the national science teaching curriculum in 2013 include; problem based instruction, project based instruction, cooperative based instruction, inquiry based instruction and argumentation based instruction etc. (MEB, 2013). By use of alternative teaching methods in science teaching, students can play active role in their learning process. A thorough literature review reveals that effectiveness of alternative teaching methods are generally investigated in comparison with either traditional teaching methods or alternative teaching methods. (Aydoğdu, 2003; Çınar & İlik, 2007; Koray, Köksal, Özdemir, & Presley, 2007; Korkmaz & Kaptan, 2002).Unlike previous research, this study is important as investigating the effectiveness of alternative teaching methods on pre-service classroom teachers and enrich science laboratory teaching process instead of comparing with other alternative or traditional teaching methods. The purpose of this research is to examine Argumentation Based Instruction (ABI) and Project Based Instruction (PBI) which are alternative teaching methods by their effectiveness the effects of these teaching methods on pre-service classroom teachers’ academic achievements, attitudes towards science laboratory application, self-efficacy beliefs in science teaching, opinions towards science laboratory applications and enrich science laboratory instruction by using ABI and PBI methods.
Method: For this purpose, teaching activities based on ABI and PBI teaching methods was implemented in Science and Technology Laboratory Applications II course in the spring semester of the primary classroom teaching pre-service teachers during the 2015-2016 academic year. In this research, a mixed method consisted of quantitative and qualitative research techniques was used as a research method. Pre-service teachers divided into PBI group including 36 pre-service teachers and ABI group including 35 pre-service teachers. While the nine science laboratory experiments were being taught in the PBI group, nine science laboratory experiments were being taught in the ABI group. The assessments instruments which are “Science Laboratory Achievement Test”, “The attitude scale towards science laboratory courses” and “Self-efficacy belief instrument in science teaching” was used in order to obtain quantitative data. “The interview form to examine opinion towards science laboratory applications”, “focus group interview” and “video recording” was used to collect qualitative data. The quantitative data was analyzed via descriptive statistic techniques such as; mean, standard deviation, mode, median and paired sample t-test analyze method.
Results: The quantitative findings showed that there were no significant differences between the pre-test and post-test results of attitude towards science laboratory activities and self-efficacy beliefs towards science teaching. However, qualitative findings indicated that depending on pre-service classroom teachers’ opinions PBI and ABI teaching methods enriched science laboratory activities and increased their science laboratory attitudes and self-efficacy beliefs. Throughout the process, pre-service teachers learned how the argumentation and project based instruction process conducted and their teaching strategies.
Conclusion: In conclusion, effectiveness of PBI and ABI methods on pre-service classroom teachers’ science laboratory attitudes, self-efficacy beliefs, achievements and views. Science laboratory teaching process was enriched via PBI and ABI methods.
