Bazı arpa çeşitlerinin (Hordeum vulgare L.) Eskişehir ekolojik koşullarında verim ve verim öğelerinin belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma, 2011-2012 yılı üretim döneminde Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Ziraat Fakültesi deneme alanında, kıraç koşullarda yürütülmüş olup; bu çalışmada çeşitli kaynaklardan temin edilen iki sıralı arpa çeşitlerinin Eskişehir iklim koşullarında verim ve bazı verim unsurları yönünden performansları stabilitesi ve verim üzerine etkili olan verim unsurlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada çeşit olarak kullanılan Özdemir-05, Kalaycı-97, Ġnce-04, Hilal, Konevi-98, Beyşehir-98, Karayat-94, Aydanhanım, Zeynelağa ve Tarm-92 çeşitlerinin bitki boyu, m²‟deki başak sayısı, başak boyu, başaktaki başakçık sayısı, başakta tane sayısı, başakta tane ağırlığı, bin dane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, hasat indeksi, protein oranı ve verim özellikleri bakımından performansları incelenmiştir. Ayrıca çeşitler açısından verim unsurları arasında korelasyon, stabilite ve path analizi aralarındaki ilişki dereceleri belirlenmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre; Kalaycı, Zeynelağa, Hilal, Konevi 98 ve Tarm 92 çeşitleri stabil olup Kalaycı çeşidi diğerlerine göre daha iyi performans gösteren çeşit olarak belirlenmiştir. m2‟de başak sayısı, başakta tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı ve bin tane ağırlığı verime etki eden unsurlar olarak belirlenmiştir. Yine bitki boyu, m2‟de başak sayısı, hektolitre ağırlığı, hasat indeksinin verim üzerine olumlu etki yaptığı belirlenmiştir. Eskişehir yöresi kıraç koşullarında yüksek verim, stabilite ve kalite açısından Özdemir, Kalaycı ve Zeynelağa, çeşitleri kullanılabilecek çeşitler olarak ortaya çıkmaktadır. Bunlara ek olarak bölgede artan nüfusun beslenmesi açısından hayvancılık için kaba ot veriminin ve sanayinin maltlık ihtiyacının karşılanması ancak yüksek verimli, kaliteli, hastalık ve zararlılara dayanıklı, stabil çeşitlerin geliştirilmesi ile mümkündür. Bu amaçla arpa ıslahında, daha detaylı çalışmalara ihtiyaç olduğu düşünülmektedir.

This study was carried out in the experimental area of Faculty of Agriculture, Osmangazi University in 2011-2012 growing season under arid climatic conditions. The purpose of this study was to determine the performance and stability of two-row barleys (Özdemir-05, Kalaycı-97, Ġnce-04, Hilal, Konevi-98, BeyĢehir-98, Karayat-94, Aydanhanım, Zeynelağa ve Tarm-92) for yield and some yield components, and to reveal the effectiveness of yield components to yield. In the study, barley cultivars were tested for plant height, the number of grain per spike, spike length, spikelet number per spike, grain number per spike, grain weight per spike, thousand seed weight, test weight, harvest index, protein content and seed yield. Besides, relationship between cultivars and yield components were examined by correlation, stability and path analyses. Results revealed that having better performances, Kalaycı, Zeynelağa, Hilal, Konevi 98 and Tarm 92 cultivars were determined as stabile cultivars Besides, spike number per m2, seed weight per spike, test weight, thousand seed weight were found as the most effective characters on yield. Having high yield and quality, better stability, Özdemir, Kalaycı and Zeynelağa cultivars could be used to meet demands of hay yield for animal production and industrial malt needs.