I. Mahmud devri Osmanlı-İran ilişkileri

Abstract

XVIII. yüzyıl, Osmanlı Devleti açısından oldukça sıkıntılı bir dönem olmuştur. Bu dönemde Osmanlı Devleti dış cephede Avusturya, Rusya ve İran devletleriyle mücadele ederken içeride de bir takım isyanlarla uğraşmak durumunda kalmıştır. Bunlardan biri de 1730 senesinde Lale Devri’ni sona erdiren Patrona Halil İsyanıdır. Osmanlı Devleti bu vaziyette iken Sultan I. Mahmud Osmanlı Devleti’nin 24. Padişahı olarak başa geçmiştir. Sultan I. Mahmud’un tahta çıkış tarihi 2 Ekim 1730’dur. Sultan I. Mahmud tahta çıktığı esnada İran tahtında Şah II. Tahmasb bulunmaktadır. 1736 senesine kadar İran tahtında bulunan II. Tahmasb’ın ardından İran’ın başına Nadir Şah geçmiştir. 11 sene kadar İran tahtında oturan Nadir Şah 1747 yılında öldürülmüştür. XVIII. yüzyılın ikinci çeyreğindeki Osmanlı-İran ilişkileri genel olarak birbirlerinden toprak elde etme mücadeleleri ile geçmiştir. Mücadele bugünkü Doğu Anadolu toprakları ile Azerbaycan, İran Azerbaycan’ı ve Irak topraklarında geçmiştir. Ancak sonuçta iki devletin sınırları 1639 yılında imzalanmış olan Kasr-ı Şirin Anlaşması’ndaki haliyle kabul edilmiştir. Sultan I. Mahmud döneminde İran ile mücadelelerin önemli bir bölümü Nadir Şah ile gerçekleşmiştir. Bu dönemde iki hükümdar sadece siyasi ve askeri mücadeleler vermemiş, aynı zamanda dinî-mezhebî meseleler de gündeme gelmiştir.

XIII. Century has been a very troubled period in terms of the Ottoman State. During this period, the Ottoman Empire struggled against the Austrian, Russian and Iranian states on the outside and had to deal with a number of revolts and rebellions from inside. One of these is the Patrona Halil Rebellion, which ended the Tulip Era in 1730. While the Ottoman Empire was in this position, Sultan Mahmud I was succeeded as the 24th Sultan of the Ottoman State. The date of the ascension of Sultan Mahmud I to the throne is 1730. When Sultan Mahmud I ascended the throne, Shah II. Tahmasb was on the throne of Iran. He was on the throne of Iran until the year 1736. Following Tahmasb II, Nadir Shah ascended the throne of Iran and he ruled for 11 years and was killed in 1747. The Ottoman-Iranian relations in the second quarter of the XVIII. century passed generally by struggles to acquire land. Particularly today's eastern Anatolia, Azerbaijan, Iran Azerbaijan and Iraq are regions where intense struggles were made between the Ottoman Empire and Iran. These regions were constantly changing hands between the Ottoman Empire and Iran, but ultimately the borders of the two states were determined according to the Kasr-i Shirin Agreement, signed in 1639. During the reign of Sultan Mahmud I, a significant part of the fights with Iran were carried out with Nadir Shah. In this period, the two dynasties did not only give political and military struggles, but also dealt with religious-sectarian issues.