Türk basın tarihinde mizahın kapsamı içinde karikatürün, farklı nedenlerinden dolayı sınırlı sayılabilecek bir geçmişi vardır. Bununla beraber, basının seyri içinde gelişen olaylar çerçevesinde zengin sayılabilecek bir dağarcık ortaya çıkmıştır. Çalışmada mizaha karikatür perspektifinden bakılarak Erken Cumhuriyet döneminin incelenmesi kültür tarihimiz açısından ayrı bir önem taşımasının yanı sıra toplumun duyuş-düşünce tarzı, mizah anlayışı, değişen değer yargılarının izini sürmek mümkün olabilmektedir. Bu düşünceden hareketle, Erken Cumhuriyet dönemi basınında karikatürün yeri, işleniş biçimi, tematik yönleri ortaya konulmak suretiyle dönem toplumunun zihin gündemi değişik açılardan değerlendirilmiş ve bu suretle Cumhuriyet Devrimiyle yaşanılan kültürel değişimin farklı yanlarına ışık tutulmuştur. Mondros Mütarekesi’nden Cumhuriyet’in onuncu yılına kadar olan süreçte, dönemin siyasi ve kültürel koşullarının Türk mizahındaki karikatürlere yansımasını konu edinen çalışmada dönem basınının görsel taraflarına odaklanarak karikatür üzerinden dönemin mizah anlayışı ve zihniyet yapısı hakkında fikir edinilebilmektedir. Cumhuriyet tarihi ile ilgili yapılan bilimsel çalışmalar, genellikle arşiv belgeleri, yazılı materyaller ve ikinci el kaynaklar kullanılarak yapılmışken mizah basını üzerine yapılan çalışmalar ise genellikle albüm niteliği taşımaktadır. Ancak söz konusu çalışmada ise yoğunlukla görsel basın malzemeleri ele alınıp, dönemin tüm koşulları göz önünde bulundurularak karikatürün yayımlanma amacı sorgulanırken ikinci el yazılı kaynaklarla da desteklenmiştir. Çalışmanın temel amacı, şimdiye değin üzerinde yeterince durulmayan mizah siyaset ilişkisini ortaya koymaktır. Çünkü mizah ile siyaset arasındaki ince çizgi, tarihi olaylar hakkında detaylı bilgiler vermekte ve bu bilgilerin kullanılması tarihe yeni bir bakış açısı getirerek dönem olaylarının aslında her zaman anlatılanın aksine renkli taraflarının olduğunu da kanıtlamaktadır. Türkiye tarihi içinde, erken Cumhuriyet döneminde benimsenen modern toplum yapısı ve ulus devlet hedeflerinin gerçekleştirilmesi çabalarının iç yüzünü görsel basın yoluyla aktararak, Osmanlı devri ile Cumhuriyet dönemi arasında geçirgen ve değişken yapıların karikatür üzerinden mizah yoluyla sergilenmesi hedeflenmektedir.
In Turkish media history, caricature has had a restricted past due to different reasons. Besides, there has occured store of knowledge which can be court as a lot. In the study, humor has been examined with a different perspective. As well as Early Republic Perriod’s examination carries a special importance for our cultural past, it can be possible to track sense. Thought manner, sense of humour and changing value judgement of society. Moving from that thought; the place of caricature, how to process it and its thematic sides has put forward. The mind society agenda of who lived in that period has been evaluated and according to that it has been shed light to different sides of cultural change which has been the result of Republic Revolution. In Mondros Truce until the 10th year of Republic, the study which include the period’s political and cultural conditions reflection to Turkish caricature homour. Ġt was focused to the visual sides of the Period. It is possible to infer sense of humour and the way of thought in that Period via those caricatures. Although the scientific studies about Republic history are generally archive documents, written text or second hand resources, the studies on homour media are generally album. However; in mentioned study especially visual media materials have been addressed. Taking all the circumstances into account the aim of publishing caricature has been questioned and it has been supported with second hand resources. The main purpose of the study is to expose the relationship between humour and polities which hasn’t been emphasized so far. Because the fine line between humour politics is giving a detailed information about historical events and the usage of that information is giving a new perspective to history. Besides that information proves the events of the Period weren’t always boring unlike supposed. On the contrary they had colourful sides. In Turkish history by showing adopted modern community structure and the struggle for tragets of nation state’s lowdown, it is aimed to display the conductive and changeable structures between Ottoman and Republic Period via humour an caricatures.
