Amaç: Bu çalışmanın amacı, denetimli serbestlik tedbiri almış madde kullanım geçmişi
olan bireylerin yalnızlık düzeyleri ve otomatik düşüncelerinin psikolojik belirti
düzeylerini yordamasındaki rolünü incelemektir.
Yöntem: Bu araştırma ilişkisel bir tarama modelidir. Yapılan araştırmada yalnızlık ve
otomatik düşünce değişkenleri bağımsız değişken, psikolojik belirtiler (kaygı,
depresyon, olumsuz benlik, somatizasyon ve hostilite) ise bağımlı değişken olarak ele
alınmıştır. Araştırma örneklemi, tedavi ve denetimli serbestlik tedbiri kapsamında
yönlendirildikleri hastanede tedavisini tamamlayarak, Eskişehir Denetimli Serbestlik
Müdürlüğünde denetimli serbestlik tedbirine devam eden 18 yaş ve üstü madde
kullanım geçmişi olan 323 yetişkin erkek bireyden oluşmuştur. Bu çalışmada veri
toplama aracı olarak “Kişisel Bilgi Formu”, “UCLA Yalnızlık Ölçeği”, “Otomatik
Düşünceler Ölçeği (ODÖ)” ve “Kısa Semptom Envanteri (KSE)” kullanılmıştır.
Verilerin istatistiksel analizinde değişkenler arasındaki ilişkiyi ve bu ilişkinin yönünü
belirlemek amacı ile “Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı” tekniği
kullanılmıştır. Bağımsız değişkenlerin bağımlı değişkenleri yordama gücünün
saptanması amacı ile “Basit ve Çoklu Doğrusal Regresyon Analizleri” kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırma bulguları incelendiğinde, basit doğrusal regresyon analizleri
sonuçlarına göre, yalnızlık ve otomatik düşünce düzeylerinin psikolojik belirtilerden
kaygı, depresyon, olumsuz benlik, somatizasyon ve hostilite düzeylerini ayrı ayrı
anlamlı bir şekilde yordadığı saptanmıştır. Yalnızlık ve otomatik düşüncelerin birlikte
psikolojik belirtileri yordamasına yönelik yapılan çoklu doğrusal regresyon analizine
göre, yalnızlık ve otomatik düşüncelerin birlikte kaygı, depresyon, olumsuz benlik ve
somatizasyon düzeylerinin anlamlı bir yordayıcısı olduğu görülmüştür. Ancak hostilite değişkenine yönelik yapılan çoklu regresyon analizi sonuçları incelendiğinde, sadece
otomatik düşüncelerin hostilite üzerinde anlamlı bir yordayıcı olduğu, yalnızlığın
anlamlı bir etkisinin olmadığı bulunmuştur.
Sonuç ve Tartışma: Sonuç olarak, denetimli serbestlik tedbiri almış madde kullanım
geçmişi olan bireylerin yalnızlık ve olumsuz otomatik düşüncelerinin düzeyleri arttıkça
psikolojik belirti düzeyleri de artmaktadır. Ayrıca yalnızlık ve olumsuz otomatik
düşüncelerin düzeyi birlikte arttıkça hostilite dışında kaygı, depresyon, olumsuz benlik
ve somatizasyon düzeylerinde artış olduğu görülmektedir. Bu çalışmanın sonuçları,
ilgili alanyazın kapsamında tartışılmış ve çalışmanın sınırlılıkları kapsamında önerilerde
bulunulmuştur.
Purpose: The purpose of this study is to examine the role of loneliness levels and
automatic thoughts of individuals on probation who have had a substance use
background in predicting their psychological symptoms.
Method: The study was conducted with relational survey model. The variables of
loneliness and automatic thought were taken as the independent variables, whereas
psychological symptoms (anxiety, depression, negative self, somatization and hostility)
were the dependent variable. The sample of the study consisted of 323 male adults who
were 18 years old and above and continued their on probation in Eskisehir Probation
Office after completing their treatment at a hospital in this scope. The data collection
instruments were “Personal Information Form”, “UCLA Loneliness Scale”, “Automatic
Thoughts Scale (ATS)”, and “Brief Symptom Inventory (BSI)”. In the statistical
analysis of data, “Pearson Product-Moment Correlation Coefficient” was employed to
reveal the relationship between the variables and the direction of this relationship. In
order to determine the predictive power between the dependent and independent
variables, “Simple and Multi-Linear Regression Analyses” were performed.
Findings: According to the results of the simple linear regression analyses, loneliness
and automatic thought levels significantly predicted the psychological symptoms of
anxiety, depression, negative self, somatization and hostility separately. The multilinear
regression analysis regarding the predictive power of loneliness and automatic
thoughts for psychological symptoms showed that loneliness and automatic symptoms
were together significant predictors of the levels of anxiety, depression, negative self
and somatization. However, when the results of the multiple regression analysis for the hostility variable were examined, it was found that only automatic thoughts was a
significant predictor of hostility, while loneliness was not.
Conclusion and Discussion: As a result, as the levels of loneliness and negative
automatic thoughts of individuals on probation who have had a substance use
background increased, their levels of psychological symptoms also have increased. It is
also seen that as the level of loneliness and negative automatic thoughts increased
together, anxiety, depression, negative self and somatization levels’ increased, except
for hostility as well. These results of the study were discussed within the relevant
literature, and suggestions were made for within the scope of the limitations.
