Çocuklarda antibiyotik ilişkili ishal sıklığı

Abstract

Antibiyotik ilişkili ishal (Aİİ), antibiyotiklerin intestinal mikrobiyatayı tahrib etmesi sonucunda oluşan bir yan etkidir. Antibiyotik kullanımını takiben 6-8 hafta içerisinde gelişebilmektedir. Sıklığı farklı çalışmalara göre % 11-40 arasında bildirilmiştir. Aİİ, hastanın yaşam kalitesini bozan, tedavi maliyetini arttıran, tedavinin başarısını etkileyebilen bir durumdur. Çalışmamızda amacımız Aİİ sıklığını saptamak ve risk faktörlerini incelemektir. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Kliniklerine başvuran, oral antibiyotik reçete edilen 673 hasta, 6 hafta süre ile takip edilmiştir. Çalışmamızda, 673 hastadan 144 ünde Aİİ geliştiği gözlenmiş, Aİİ sıklığı %17 olarak bulunmuştur. Aİİ olgularının medyan yaşları 43.5 ay (4-204 ay) idi. Aİİ tanısı alan 114 hastadan, 88’i Amoksisilin + Klavulanik asit (A+K), 13’ü sefiksim, 11’i klaritromisin, 2’si azitromisin kullanıyordu. Antibiyotikler karşılaştırıldıklarında; A+K kullanan 526 hastadan 88’inde (%16.7), sefiksim kullanan 62 hastanın 13’ünde (%20.9), klaritromisin kullanan 61 hastanın 11’inde (%18), azitromisin kullanan 12 hastanın 2’sinde (%20.9) Aİİ geliştiği saptanmıştır. Antibiyotik grupları arasında Aİİ sıklığı açısından anlamlı bir fark saptanmamıştır. (p>0.05) Aİİ sıklığı yaş gruplarına göre incelendiğinde; ilk sırada 1-12 aylık 51 hastadan 19’unda (%37.3), ikinci sırada 13-24 aylık 79 hastadan 20’sinde (%25.3) Aİİ geliştiği dikkat çekmektedir. Antibiyotik tedavisi başlangıcından itibaren 1-38. günler arasında Aİİ gelişebildiği gözlemlenmiştir. Medyan 3. gün olarak saptandı. Aİİ gelişen 114 hastada ishal 1-6 gün süreyle devam etmiştir, medyan 2 gün olarak hesaplanmıştır. Aİİ gelişen 114 hastadan 32’si (%28) ishal nedeniyle bir sağlık kuruluşuna başvurmuştur, bu hastaların tamamı tedavi almıştır, herhangi bir komplikasyon gelişmeden sorunsuz iyileşmişlerdir. Sonuç olarak antibiyotik reçete edilirken Aİİ konusunda hastalar bilgilendirilmeli, Aİİ geliştiğinde bir sağlık kurumuna başvurmaları önerilmelidir.

Antibiotic associated diarrhea (AAD) is an adverse effect which occurs as a result of destruction of the intestinal microbiota by using antibiotics. It can be seen in 6-8 weeks following the use of antibiotics. Incidence of AAI has been reported between 11% - 40% based on different studies. AAD impairs the patient's quality of life, increase the cost of treatment and may affect the success of treatment. Aim of this study is to determine the incidence of AAD and to examine its risk factors. A total of 673 patients who admitted to Pediatric clinics of Osmangazi University School of Medicine, Eskisehir and prescribed oral antibiotics were followed up for 6 weeks. AAD developped in 144 of 673 patients and incidence of ADD was 17%. Median age of ADD cases were 43.5 months (4 – 204 months). In this study antibiotic drugs associated diarrhea were Amoxicillin + clavulanic acid (A + C, 88 patients), cefixime (13 patients), clarithromycin (11 patients), and azithromycin (2 patients). When antibiotics were compared, ADD has been occurred in 88 of 526 patients who received A + C; 13 of 62 patients who received cefixime; 11 of 61 patients who were administered clarithromycine and 2 of 12 patients who use azithromycine. We found no significant difference between antibiotic groups for incidence of ADD (p > 0.05). When we evaluated incidence of ADD based on age groups, ADD has been observed in 19 (37.3%) of 51 patients who are 1- 12 months(age) and in 20 of 79 patients who are 13 - 24 months(age). Occurence of ADD has been observed in 1 – 38 days after initiation of antibiotics therapy and median day was 3. day of treatment. Duration of diarrhea was 1 – 6 days in 114 patients with ADD and median was 2 days. Of 114 patients with ADD, 32 (28%) were admitted to a health care provider due to diarrhea; all of them had treatment for diarrhea and got well without complications. In conclusion, patients and families or care providers should be informed in ADD when prescription of antibiotics is neccessary. If ADD occurs, admittion to a health care center is recommended.