Kayıt dışı ekonominin belirleyicileri ve yayılım etkileri

Abstract

Küreselleşmenin yoğun olarak yaşandığı günümüzde kayıt dışı ekonominin etkileri de artmakta ve önemli bir sorun olarak görülmektedir. Bu nedenle kayıt dışı ekonomi ile mücadele ülkelerin ekonomi politikalarında önemli bir yer tutmaktadır. Bu tezin amacı uluslararası ölçekte kayıt dışı ekonominin analiz edilmesidir. Tezde ilk olarak, en küçük kareler tahmincisi kullanılarak kayıt dışı ekonominin itici güçlerinin tek tek ülkelere göre nasıl farklılık gösterdiği ve hangi faktörlerin bu farklılığı açıkladığı incelenmiştir. İkinci olarak, panel veri ekonometrisi kullanılarak kayıt dışı ekonominin itici güçlerinin ülkelerin gelişmişlik düzeylerine göre nasıl farklılık gösterdiği analiz edilmiştir. Üçüncü olarak, Veri Zarflama Analizi kullanılarak kayıt dışı ekonomi ile mücadele kapsamında her bir ülkenin kayıt dışı ekonomilerini minimize etmede göreli olarak ne kadar başarılı oldukları araştırılmıştır. Son olarak, Hong Varyansta Nedensellik testi kullanılarak kayıt dışı ekonominin ülkeler arasında yayılım gösterip göstermediği analiz edilmiş, olası bir yayılımda dış ticaret ve sınır komşuluğunun herhangi bir rolünün olup olmadığı araştırılmıştır. Ampirik bulgular kayıt dışı ekonominin itici güçlerinin ülkelere göre farklılık gösterdiğini ve bu farklılığı açıklayan kategorik değişkenlerin büyüme, politik istikrar, cari denge, dolaysız vergi yükü ve bürokratik kalite olduğunu göstermiştir. Ayrıca, kayıt dışı ekonominin itici güçlerinin ülkelerin gelişmişlik düzeylerine göre farklılık gösterdiğini de ortaya koymuştur. Ampirik bulguların sonucunda kayıt dışı ekonomilerini minimize etmede başarısız olan ülkelere başarılı hale gelebilmeleri için hangi politika araçlarında nasıl iyileştirme yapmaları gerektiği konusunda öneriler geliştirilmiştir. Son olarak, ampirik sonuçlar ülkeler arası bir etkileşimin varlığını, bu etkileşimde dış ticaret ve sınır komşuluğunun bir açıklayıcılık üstlendiğini göstermiştir.

With increased globalization, the effect of informal economy takes greater attention and it is seen as an important problem. Thus fighting with the informal economy has been an important goal in many countries’ economic policy. The purpose of this thesis is to analyze informal economy with an international scale. Firstly, the thesis investigates weather the determinants of informal economy vary from country to country using ordinary least squares estimation, and if it does we investigate which factors play an important role in these variation. Secondly, the thesis also investigates weather the determinants of informal economy change based on the development level of countries using panel data regression. Thirdly, fighting against the informal economy, this thesis uses data envelopment analysis for measuring the relative efficiencies of countries that successfully made its informal economy minimum. Lastly, the thesis tests whether there is any evidence of spillover effects for informal economies among countries by using Hong (2001) causality-in-variance tests, and if it does, we additionally test whether the trade relationship and border neighborhood play an important role in these spillover effects. Empirical findings show that the determinants of informal economy vary from country to country. Moreover growth, political stability, current account balance, the direct tax burden and bureaucratic quality play important role in these variations. Also, the thesis emphasizes that the determinants of informal economy vary based on the development level of countries. According to data envelopment test results, we calculate potential improvement rates for each inefficient countries to find what percentage point needs to either decrease or increase its policy tools to become efficient. Finally, the empirical findings show spillover effects among the countries that trade relationship and border neighborhood play a significant role in spillover effects of informal economy.