Küreselleşmenin yoğun olarak yaşandığı günümüzde kayıt dışı ekonominin
etkileri de artmakta ve önemli bir sorun olarak görülmektedir. Bu nedenle kayıt dışı
ekonomi ile mücadele ülkelerin ekonomi politikalarında önemli bir yer tutmaktadır.
Bu tezin amacı uluslararası ölçekte kayıt dışı ekonominin analiz edilmesidir.
Tezde ilk olarak, en küçük kareler tahmincisi kullanılarak kayıt dışı ekonominin itici
güçlerinin tek tek ülkelere göre nasıl farklılık gösterdiği ve hangi faktörlerin bu
farklılığı açıkladığı incelenmiştir. İkinci olarak, panel veri ekonometrisi kullanılarak
kayıt dışı ekonominin itici güçlerinin ülkelerin gelişmişlik düzeylerine göre nasıl
farklılık gösterdiği analiz edilmiştir. Üçüncü olarak, Veri Zarflama Analizi
kullanılarak kayıt dışı ekonomi ile mücadele kapsamında her bir ülkenin kayıt dışı
ekonomilerini minimize etmede göreli olarak ne kadar başarılı oldukları
araştırılmıştır. Son olarak, Hong Varyansta Nedensellik testi kullanılarak kayıt dışı
ekonominin ülkeler arasında yayılım gösterip göstermediği analiz edilmiş, olası bir
yayılımda dış ticaret ve sınır komşuluğunun herhangi bir rolünün olup olmadığı
araştırılmıştır.
Ampirik bulgular kayıt dışı ekonominin itici güçlerinin ülkelere göre farklılık
gösterdiğini ve bu farklılığı açıklayan kategorik değişkenlerin büyüme, politik
istikrar, cari denge, dolaysız vergi yükü ve bürokratik kalite olduğunu göstermiştir. Ayrıca, kayıt dışı ekonominin itici güçlerinin ülkelerin gelişmişlik düzeylerine göre
farklılık gösterdiğini de ortaya koymuştur. Ampirik bulguların sonucunda kayıt dışı
ekonomilerini minimize etmede başarısız olan ülkelere başarılı hale gelebilmeleri
için hangi politika araçlarında nasıl iyileştirme yapmaları gerektiği konusunda
öneriler geliştirilmiştir. Son olarak, ampirik sonuçlar ülkeler arası bir etkileşimin
varlığını, bu etkileşimde dış ticaret ve sınır komşuluğunun bir açıklayıcılık
üstlendiğini göstermiştir.
With increased globalization, the effect of informal economy takes greater
attention and it is seen as an important problem. Thus fighting with the informal
economy has been an important goal in many countries’ economic policy.
The purpose of this thesis is to analyze informal economy with an
international scale. Firstly, the thesis investigates weather the determinants of
informal economy vary from country to country using ordinary least squares
estimation, and if it does we investigate which factors play an important role in these
variation. Secondly, the thesis also investigates weather the determinants of informal
economy change based on the development level of countries using panel data
regression. Thirdly, fighting against the informal economy, this thesis uses data
envelopment analysis for measuring the relative efficiencies of countries that
successfully made its informal economy minimum. Lastly, the thesis tests whether
there is any evidence of spillover effects for informal economies among countries by
using Hong (2001) causality-in-variance tests, and if it does, we additionally test
whether the trade relationship and border neighborhood play an important role in
these spillover effects.
Empirical findings show that the determinants of informal economy vary
from country to country. Moreover growth, political stability, current account
balance, the direct tax burden and bureaucratic quality play important role in these
variations. Also, the thesis emphasizes that the determinants of informal economy
vary based on the development level of countries. According to data envelopment test results, we calculate potential improvement rates for each inefficient countries to
find what percentage point needs to either decrease or increase its policy tools to
become efficient. Finally, the empirical findings show spillover effects among the
countries that trade relationship and border neighborhood play a significant role in
spillover effects of informal economy.
